Ræðan mín frá því í morgunn

Það gætu verið málfarsvillur í henni - set inn betrumbætta útgáfu byggða á framsögunni síðar í dag.

Frú forseti

Er réttlætanlegt að ríkið taki að sér að axla ábyrgð á einkaskuld sem getur ef illa fer skert lífsgæði allra sem hér á landi búa?

Er hæstvirtur forseti meðvitaður um þann skaða sem hljótast mun af þeirri ákvörðun að samþykkja samninginn?

Gámarnir bíða í hrönnum eftir búslóðum þeirra sem geta ekki réttlætt það fyrir sér að búa hér lengur ef þetta verður samþykkt. Fólkið sem er að fara – er fólkið sem getur farið. Fólkið sem er að fara mun sennilega ekki koma aftur ef fer sem fer. Fólkið sem er að fara ætlar að taka fyrirtækin sín með sér, menntunina sína, starfsreynsluna sína, börnin sín, framtíðar skatttekjur.

Innra með mér er uggur – því ég veit að þetta verður dropinn sem fyllir mælinn, þetta er dropinn sem fær fólk til að bregðast við. Þetta snýst nefnilega ekki bara um góðan eða vondan samning – þetta snýst um grundvallar óréttlæti, um grundvallar sjálfsvirðingu þjóðar sem er orðin örmagna af fréttum um spillingu og krosseignatengsl viðskipta, þingheims, fjölmiðla, þetta snýst um að nokkrum mönnum tókst með aðstoð sofandaháttar heils stjórnkerfis að hneppa þjóðina í fjötra fátæktar og bágra lífsgæða. Þetta snýst um sundraðar fjölskyldur og mannslíf. Þetta snýst um sjálfsvirðingu þjóðar.

Það að láta undan þeirri kúgun sem við erum beitt af hendi breskra yfirvalda með því að samþykkja þó svo breyttan nauðungasamning þar sem skuldumeinkaaðila er velt yfir á alla landsmenn að þeim forspurðum er óréttlætanlegt. Fólk upplifir þetta sem hina algeru niðurlæginu – að þjóðin sem beitti okkur hryðjuverkalögum fái til þess stuðning frá vinaþjóðum okkar og AGS þjóðþingið til að samþykkja ríkisábyrgð er sárara en tárum taki fyrir marga landsmenn. Sá óttaáróður sem hefur viðgengist í kringum þetta mál hefur haft sín áhrif á marga þingmenn sem munu greiða atkvæði með og samþykkja með því að það sé réttlætanlegt að almenningur taki á sig skuldir einkaaðila.

Sumir halda því fram og trúa því að þessar skuldir hverfi eins og dögg fyrir sólu eftir sjö ár. Sumir ráðherrar hafa talað um töframenn þegar þeir hæðast að þingmönnum fyrir að vilja alherjar aðgerðir fyrirheimilin í landinu – þessir sömu ráðherrar hafa látið það í veðrinu vaka að Icesave skuldbindingin hverfi – manni verður oft hugsað til galdrakarlsins í OZ þessa dagana þegar maður horfir upp á þær sjónhverfingar sem viðgangast hér á þessum ágæta stað.

Frú forseti láttu ekki blekkjast þó sumarið hafi verið rólegt úti á Austurvelli, réttláta reiðin er að vaxa að nýju þegar myrkrið hefur innreið sína á vetramánuðum. Reiðin hefur farið stigmagnandi eftir því sem það hefur orðið deginum ljósara að sumarþingið snérist fyrst og fremst um ESB en ekki neyðaraðgerðir fyrir almenning.

Í dag hefði ég viljað spyrja ríkisstjórnina um hvað hún ætlar að gera fyrir þá sem eiga ekki fyrir mjólk – fyrir þá sem geta ekki farið í skóla vegna fátæktar – fyrir þá  sem sjá engan tilgang með því lengur að borga í svartholið sem engan enda virðist ætla að taka. Í dag hefði ég viljað sjá vonarneista til handa þjóðinni minni, ég vona með sanni að þegar þessi ríkisábyrgð verður samþykkt að fólk glati ekki voninni, heldur muni að það er alltaf dimmast fyrir dögun. Það sem hefur fengið mig til að sjá smá von í þessu icesave svartnætti er að þingheimi tókst að vinna saman við það að gera vondan hlut betri. Þingmenn hófu sig ofar flokkspólitík og lögðu á sig gríðarlega mikla vinnu til að tryggja samstöðu um fyrirvara á þessum handónýta samningi sem samninganefndin færði þjóðinni – sem var sannkallaður köttur í sekknum. En gleymum ekki að þessir fyrirvarar eru nauðavörn, þessir fyrirvarar ættu að fella samninginn ef allt væri hér með feldu og það vona ég svo sannarlega að þessir fyrirvarar munu gera. Það þarf nefnilega að senda fólk út að semja sem getur valdið því, ekki vini og vandamenn. Ég legg svo til og mæli  með frú forseti að næst verði Buchheit fenginn til verksins ef hann er enn fáanlegur til þess.

Frú forseti

Ég get ekki undir nokkrum kringumstæðum samþykkt þennan nauðasamning þó svo ég muni styðja heilshugar þá fyrirvara sem hér verða lagðir fram. Mér finnst sú vinna sem átti sér stað við gerð fyrirvarana mikilvægur grunnur að nýju samkomulagi. Ef við fáum bestu mögulegu samningamenn til að semja upp á nýtt þá held ég að við getum átt von á því að geta staðið upp með glæsilega niðurstöðu. Niðurstöðu sem tryggir að þeir sem efndu til þessarar skuldar verði einir látnir axla ábyrgð á því fjárhagslega tjóni sem þeir hafa ollið þjóðinni.

Sú vinna sem þingmenn lögðu á sig mun nýtast og er vonandi upphafið af breyttum vinnubrögðum hér á þinginu þar sem fólk úr öllum flokkum hefur einsett sér að nýta sér þá þekkingu, fagmennsku og yfirsýn sem má finna innan allra flokka – því gleymum því ekki að við erum alltaf fyrst og fremst að vinna að þjóðarhag þó áherslur okkar séu oft mjög ólíkar. Með þeirri þverpólitísku vinnu sem átti sér stað í kringum Icesave nauðavörnina höfum við sýnt að á ögurstundu er hægt að finna flöt á samvinnu sem við þurfum að viðhalda í kringum þau erfiðu mál sem eiga eftir að koma fyrir þingið á næstunni. Vinnan í kringum Icesave er fyrsti vísir að þeirri þjóðstjórn sem ætti að vera sett saman til að vinna þjóðina upp úr þeim erfiðleikum sem hún stendur frammi fyrir. Ég vil nota tækifærið og þakka öllum þeim sem hafa lagt á sig mikla vinnu til að það væri hægt að finna sem breiðustu sátt um fyrirvarana sem eins og ég áður nefndi eru mikilvægur grunnur að nýjum samning.

Frú forseti
Mig langar að lokum að minna þjóðina okkar á að þrátt fyrir að ríkisábyrgðin verði samþykkt í dag að gefast ekki upp. Við megum ekki gefast upp sama hvað er í gangi í kringum okkur. Segja má að við séum í sjálfstæðisbaráttu sem er rétt að byrja og við þurfum á ykkur að halda til að veita þinginu aðhald – til að berjast gegn þeim ofuröflum sem hafa hafið innreið sína inn fyrir landssteina, þar mun án efa AGS verða okkur skeinuhættastur og hætt við miðað við hvernig hlutirnir eru að þróast að við glötum auðlindum okkar í hendurnar á alþjóðafyrirtækjum sem eiga sér langa sögu í arðráni hjá knésettum þjóðum. Þessi orrusta er kannski töpuð en blikur eru á lofti að þær verði fleiri og því skora ég á ykkur að gefast ekki upp, heldur beita ríkisvaldið þrýstingi að þau standi við gefin loforð um lýðræðisumbætur og alvöru uppgjör á þessu hruni. Haldið á lofti kröfunni um réttlæti – að heimilin fá alvöru stuðning en ekki bómullargjaldþrot og tilsjónarmenn. Það er kominn tími á að ríkisstjórnin setji heimilin á oddinn, búi til það umhverfi og aðstæður til að fleiri fyrirtæki rúlla ekki, það er kominn tími á að hefja endurreisnina.

Icesave-frumvarp samþykkt