Alveg frábært

að loksins erum við farin að vekja athygli á því erlendis að við séum ekki bara viljalaust verkfæri erlendra stóriðjuafla. Að hér sé raunveruleg andstaða við álæði, brjálæði. Mæli með því að allir sem enn hafa ekki séð "the Corporation" kíki á hana.

Fjallað um kosningarnar í Hafnarfirði í fjölda erlendra fjölmiðla

Sömu fréttirnar?

Skil ekki af hverju allar fréttir sem ég les eru svona yfirborðslegar. Það er eins og blaðamenn hafi ekki tíma eða getu til að spyrja spurninga sem gefa manni einhver raunveruleg svör, heldur fleyta þeir kerlingar yfir málefnin og birta manni sömu fréttirnar aftur og aftur, dag eftir dag. Hvað er til dæmis í þessari frétt sem ég las ekki í blöðunum í gær eða sá í sjónvarpsfréttunum í fyrradag?

Allar fréttirnar á þessum vef í dag eru í fréttatilkynningastíl. Engin blaðamennska, bara haft eftir fólki það sem það vill að komi fram eða beinþýðingar af erlendum fréttaveitum.

Óviss framtíð

Og lífið heldur áfram, einhvernveginn

Það er samt skringilegt að horfa á símanúmerið hennar mömmu á símanum, vitandi að ég muni aldrei hringja aftur í hana. Ég sit í stofunni sem ylmar af rósum sem ég tók með mér heim úr himnaförinni. Brátt munu þær fölna og deyja og þannig er lífið. Stöðug hringrás, lífs og dauða. Ég manaði mig upp í að lesa minningagreinarnar í mogganum í gær og mikið voru þetta fallegar og kærkomnar minningar. Hafði gleymt baráttunni sem átti sér stað með tónlistarmanna til að fá réttindi sín viðurkennd og hvað hún lagði mikla orku í upphaf þeirra baráttu. Það var svo margt sem hún tók þátt í og gerði. Hún skilur eftir sig stórt skarð sem ég ætla aldrei að reyna að fyllna neinu öðru en þakklæti og fræjum sköpunargleðinnar sem tengjast henni.

En já lífið heldur áfram og ég þarf að finna einhverja leið til að ná aftur einbeitingu. Á eftir að gera skrilljón hluti. Og svo er kosningabaráttan að hefjast af fullum þunga. Eg er reyndar mjög stolt af sjálfri mér að hafa getað mitt í öllu þessu klárað að setja upp nýja vefinn fyrir VG sem er alltaf að verða þéttari og fallegri. Ég er líka svo þakklát samferðafólkinu mínu sem ég vinn með. Það eru svo margar einstakar manneskjur sem vinna með mér. Ekki spillir að mörg þeirra þekktu mömmu frá fornri tíð, ég hef reyndar aldrei verið að flagga því hverra manna ég er, þannig að margir sem ég þekki höfðu ekki hugmynd að ég væri dóttir hennar. Þegar ég var unglingur þá var mamma mjög þekkt og það fór svo í taugarnar á mér að vera alltaf bara dóttir hennar en ekki ég. Ég reyndi mikið að fela hverra manna ég væri þegar ég fór í heimavistarskóla með misjöfnum árangri. Fyndið hvernig lífsþræðirnir snúast. Núna er það mitt helsta markmið að halda minningu hennar lifandi. Hafði reyndar í mörg ár reynt að fá hana til að sinna sköpunargyðjunni og boðið henni aðstoð til þess. En sá gneisti var löngu slokknaður í brjósti hennar. Núna bíða mín mörg spennandi verkefni til að blása lífi í hina merku sögu hennar sem tónskáldi og varðveita hina miklu gjöf: tónlistina hennar.

Þá ætla ég að leggja mitt af mörkunum að styrkja hin trosnuðu fjölskyldubönd, þau byrjuðu að trosna þegar pabbi dó og mamma flutti til Danmerkur en þau eru þarna ennþá og þurfa bara smá alúð til að verða aftur það sem þau voru: Fallegir þræðir í lífsins mikla veggteppi. Myndin verður sífellt skýrari. Ætla að fara út á Snæfellsnes um páskana. Anda að mér jöklinum og ganga fjörur með strákunum mínum. Kíkja svo við á Kóngsbakka til að hitta Valda og fjölskylduna hans. Merkilegt nokk þá hafa tengslin við hann aldrei trosnað, þau hafa alltaf verið sterkir þræðir. Því er ég óendanlega þakklát.

Frábær himnaför og ógleymanlegur dagur

Dagurinn í gær var í alla staði eins og ég hefði best getað óskað mér. Vaknaði klukkan fjögur og hafði því nægan tíma til að gera allt sem gera þurfti fyrir himnaför mömmu. Þegar við keyrðum inn í Hveragerði fékk smá kökk í hálsinn, svo mikið af flöggum í hálfa stöng og ég hafði áhyggjur af því að mér tækist ekki að halda ró minni og myndi brotna saman. En þegar ég kom í kirkjuna þá var svo margt sem ég þurfti að gera og svo mikið af fólki komið að ég hafði hreinlega ekki tíma til að hafa áhyggjur af slíku. Kirkjan var alveg pakkfull og ég gerði ekki nógu mikið af prógrammi fyrir alla, hélt að það myndi koma helmingi færra fólk. Þótti vænt um að sjá alla sem komu. Fann líka fyrir öllum þeim hlýju hugsunum sem bar beint til okkar. Ég ákvað að standa í anddyrinu í kirkjunni og taka á móti öllum. Hélt að maður ætti að gera það, en allavega þá var það bara svo gott að sjá framan í alla sem voru að koma og ég ákvað að leyfa helst engum að sleppa inn án þess að faðma viðkomandi. Ég er mikill faðmari í eðli mínu. Alltaf mikið faðmast í minni fjölskyldu.

Athöfin hófst á því að flutt voru Þrjú ljóð um lítinn fugl án söngs. Það var alveg ótrúlega fallegt. Um morguninn mundi ég eftir því að mömmu var alltaf kappsmál að klappað væri í kirkjum. Bað því Hjölla um að nefna það að klappa á milli atriða, sem hann gerði. Vona að það skapist hefð hér á landi að klappa í jarðaförum, léttir óneitanlega yfir. Ég var djúpt snortin eftir tónlistina og horfa á börnin mín gráta á meðan á flutningum stóð. Var ekki viss um hvort að ég myndi geta flutt ljóðið, en ég stappaði í mig stálinu, enda stálkonan ógurlega:) og stóð upp og flutti það. Hjölli spilaði af sinni alkunnu snilld undir. Svo söng Páll Óskar Sýnir og það var alveg ótrúlega vel gert hjá honum. Hann hefur líka svo græðandi rödd. Það var eins og söngurinn hefði þau áhrif að mér leið vel og ég fann til ómældrar gleði frekar en að fara að gráta. Ég söng sjálf þetta lag yfir Kalla blóðbandapabba þegar hann var settur ofan í jörðina fyrir nokkrum árum á milli afa og ömmu. Ég varð að hætta að syngja það í miðjum klíðum því ég beygði af.

Eftir Sýnir var séra Gunnar Björnsson með tölu um mömmu. Hann stóð sig ágætlega. Reyndar hlýtur hann að hafa villst á línum í ræðunni, því allt í einu var ég gift Valda, fyrrverandi stjúpa og átti með honum börnin mín þrjú. Ég gat ekki annað en farið að flissa. Það voru nokkur önnur svona skemmtilega furðuleg atriði í ræðunni og ég sá mömmu fyrir mér í kasti yfir því.

Svo tók samfelld tónlistardagskrá við, hér er bara dagskráin í heild sinni:

Okkur þótti við hæfi að minnast mömmu með tónlistinni hennar. Öll tónlist sem flutt er við himnaför hennar eru lög sem hún samdi við ljóð íslenskra skálda.

Forspil: Þrjú ljóð um lítinn fugl
Ljóð í flutningi Birgittu Jónsdóttur og Hjörleifs Valssonar
Sýnir
Söngur: Páll Óskar Hjálmtýsson
Ljóð eftir: Stein Steinarr
Bergþóru minnst, Séra Gunnar Björnsson
Frændi þegar fiðlan þegir
Söngur: Páll Óskar Hjálmtýsson
Ljóð eftir: Halldór Laxness
Lífsbókin
Söngur: Páll Óskar Hjálmtýsson
Ljóð eftir: Laufeyju Jakobsdóttur
Draumur
Söngur: Jóhanna Vigdís Arnardóttir
Ljóð eftir: Stein Steinarr
Hin mikla gjöf
Söngur: Jóhanna Vigdís Arnardóttir
Ljóð eftir: Stein Steinarr

Um tónlistina sjá:
Jóhanna Vigdís Arnardóttir - söngur
Páll Óskar Hjálmtýsson - söngur
Hjörleifur Valsson - fiðla
Ástvaldur Traustason - píanó
Hilmar Örn Agnarsson - orgel
Björgvin Gíslason - gítar
Jón Rafnsson - kontrabassi
Steingrímur Guðmundsson - slagverk

Innilegar þakkir til allra þeirra sem lögðu hönd á plóginn til að gera þessa athöfn mögulega. Sérstakar þakkir til tónlistarfólksins.

Það var sem mamma væri að syngja í gegnum Hönsu. Hún flutti þetta svo vel að mér hitnar um hjartarætur að hugsa til þess. Ég á engin orð til að lýsa þakklæti mínu til tónlistarfólksins. Þau gerði þessa athöfn að því sem hún var: ógleymanleg.

Svo greip ég kerið fína og arkaði með fallega hjörð að baki mér með blóm og kransi í fangi. Ætlaði aldrei að komast með öskuna í bílinn svo margir að tala við. Ferðinni var heitið í kirkjugarðinn við Kotstrandarkirkju. Þar las ég upp fyrir hann Peter manninn hennar mömmu bréf sem hann bað mig um að lesa, en hann komst ekki til að vera með. Ég hafði þýtt það um morguninn og læt þýðinguna fylgja.

"Til minnar ástkæru Bergþóru
Enginn skal velkjast í vafa um að við elskuðum hvort annað.
Þú kenndir mér að lifa einn dag í einu. Við lifðum í þessu andartaki.
Til hvers að hafa áhyggjur af morgundeginum, kannski er morgundagurinn hreinlega ekki til.
Það sannaðir þú daginn áður en þú lést.
Þú varst svo full af lífskrafi þetta eftirmiðdegi sem ég heimsótti þig á sjúkrahúsið. Það hvarflaði hvorki að þér eða mér að þetta væri hinsta stund okkar saman. Þú skrifaðir niður hvað ég ætti að koma með næsta dag til þín. Þú varst sannfærð um að eftir nokkra daga myndirðu verða flutt á litla spítalann í Brovst og að ekki væri langt í að þú kæmir heim að nýju.

Þú ljómaðir þegar þú sagðir %u201Cheim að nýju%u201D, þú elskaðir Dúkkuhúsið, heimilið okkar.
Áður en ég kvaddi þig, sagðirðu, mundu nú að knúsa og kyssa Jackpot frá mömmu. Jackpot var hundurinn okkar.
Ég var í góðu skapi þegar ég keyrði heim. Ég hugsaði um nikótínplásturinn sem þú hafðir fengið á spítalanum, hann átti að fjarlægja löngunina í sígarettur. Þú varst svo ánægð með þennan plástur vegna þess að þú varst sannfærð um að hann gæti hjálpað þér til að hætta að reykja.
Þú gerðir allt sem í þínu valdi stóð til að ég myndi ekki hafa áhyggjur af þér. Þér tókst að láta mér líða þannig að ég var sannfærður um að þú kæmir skjótt heim, þannig að það sem eftir lifði dags var ég áhyggjulaus og svaf rótt um nóttina.

Klukkan sjö um morguninn vakti síminn mig. Hjúkrunarkona sagði mér að þú hafðir yfirgefið mig, að þú hafðir látist í svefni um nóttina.

Elsku Bergþóra mín, þakka þér fyrir að hafa kennt mér að lifa og njóta dagsins í dag, að hafa ekki áhyggjur af morgundeginum.
Ég er sannfærður um að þú varst ekki meðvituð um að dauðinn myndi bera að garði þegar hann kom og sótti þig.
Við höfum oft talað um dauðann. Við vissum að hann myndi koma til okkar einn daginn og sækja okkur. En svo lengi sem við lifðum myndum við elska hvert annað.
Nú er líkami þinn ekki lengur hér, en þú lifir í hjarta mínu og sál þín er hér ennþá, ég finn svo sterkt fyrir henni.
Ég er stoltur gagnvart því að þú þoldir mig í næstum því átján ár. Ég er stoltur gagnvart því að hafa búið með einum af merkustu listamönnum Íslands. Þú munt aldrei gleymast. Það sem þú hefur skapað með tónlist þinni mun lifa að eilífu.

Heiðruð skal minning þín
Ég elska þig
Þinn Peter "

Eftir þessa fallegu athöfn sem kallast mætti jarðsetning brunaði ég aftur til kirkjunnar í Hveró til að ná í gestabókina og myndirnar af mömmu og keyrðum svo sem leið lá á veitingastað bróður mín við Fjöruborðið þar sem við héldum erfðadrykkju. Það var líka yndislegt. Fann svo vel að mamma var kát með þetta allt.

Kíktum svo í smá heimsókn til ömmu í Hveragerði og fengum meira bakkelsi og kaffi og hlýju. Fór svo heim, var nokkuð útkeyrð en sátt og glöð. Sá fyrstu tölur frá Hafnarfirði og var viss um að þessi dagur myndi fá góðan endi. Dreif mig eftir að Delphin sofnaði upp í Hafnarfjörð og náði að fagna með þeim sem fagnað gátu. Ótrúleg stund og fullkominn endir á fullkomnum degi. Í gær varð sól í straumi, næsta verkefni er að fá von og bjartsýni handa landinu öllu. Landinu þyrmt um stund. Gefur okkur tíma til að finna almennilega lausn á þessu stóriðjuæði, álæði, brjálæði:) Markmiðið: sól á Íslandi öllu.

Ég hef nokkrum sinnum búið í Hafnarfirði

og alltaf þótt mikið til Hafnarfjarðar koma. Ótrúlega falleg náttúra sem er samofin bænum. Fyrir nokkrum árum bjó ég í hinu nýja hverfi sem kennt er við Vellina. Það var nánast ekki tilbúið, ekkert þarna nema mikill vindur og 100 byggingakranar. Fannst furðulegt að hafa álverið svona nálægt byggð. Ennþá furðulegra þótti mér að heyra af áformum um að stækka það alveg inn í bakgarðinn hjá fólkinu í hverfinu. Ég hef lesið mér mikið til um skaðsemi álframleiðslu, um fyrirtækið Alcan, um ferðalag Báxíðs um heimshöfin, um mengun innan sem utan álbræðsluverksmiðja og talað við starfsfólk sem hefur unnið í Straumsvík. Ekki eru allir eins ánægðir með vinnustaðinn og af er látið og ýmislegt sem mér finnst jaðra við siðleysi hjá þessu fyrirtæki.

Ég hef í fórum mínum bækling þar sem starfsfólkinu hjá Alcan er gert ljóst hvað má og hvað má ekki þegar það vinnur þarna. Eitt af því sem starfsfólkið má ekki gera er að tjá sig um vinnustaðinn við aðra meðan það vinnur þar, sér í lagi ekki við fjölmiðla. Það slær mig því að heyra allan þennan lofsöng starfsmanna um staðinn. Það má þá ef til vill BARA ekki tala um það sem miður fer. Hef aldrei unnið á vinnustað þar sem slíkur lofsöngur hljómar. Þetta minnir mig svolítið á bókina 1984. Stóra systir fylgist með! Eða hvað?

Það sem gleymist í allri umræðu um græna orku og hreina orku og afurkræfa orku og og og .....
að það er nú líka notuð olía við álbræðslu og það er notuð mikil olía við að flytja Báxíð til landsins sem kemur alla leið frá Ástralalalalalíu eða Afríku. Þetta eru langar vegalendir og þessi skip eru enginn smásmíði. Ef við viljum iðnað er ál bara málið? Er virkilega ekki til neitt annað í hugum Íslendinga? Þetta fer að minna mig á tískubólu. Hver man ekki hvað það voru margar vídeóleigur opnaðar þegar ljóst var að einhver græddi, svo fóru flestir á hausinn, vegna þess að markaðurinn þurfti ekki svona margar vídeóleigur. Það sem er frekar absúrd er að sama tískugræðgisbólusýki virðist hafa stungið sér niður þegar kemur að álbræðslum. Gæti orðið landi og þjóð ansi dýrkeypt tískubóla.

Við verðum að stalda við: losna undan viðjum óttans. Enginn mun fara á vergang ef þetta álver stækkar ekki nema ef til vill forstjórar Alcan. (sem er mjög ólíklegt). Við erum ekki að sigla inn í neitt tjón nema ef við fullvirkjum landið og höldum áfram í stóriðjuhraðlestinni. Við verðum að stoppa og skoða þessi mál á heildrænan hátt áður en það verður of seint. Elsku Hafnfirðingar: álverið er ekkert að fara að loka á næstu dögum. Við höfum sem þjóð minnsta kosti 14 ár upp á að hlaupa, ekki fyrr rennur samningur Alcan við ríkið út. Það er langur tími. Það er alvöru mengun af álbræðslu. Stækkunin mun auka við því sem samsvarar útblæstri frá öllum bílaflota landsins. Þið búið í fallegum bæ, ekki síst út af þeirri umgjörð sem náttúran í kringum ykkur hefur gefið ykkur. Hugsið líka vel og lengi um hvaða áhrif atkvæði ykkar mun hafa á Þjórsá, á fólkið sem býr við bakka hennar. Finnum aðrar lausnir. Enginn ástæða til að kjósa með ótta um örbirgð eða atvinnuleysi í brjósti. Framtíðin er björt, eins björt og við viljum hafa hana. Hvernig framtíð viljið þið bjóða komandi kynslóðum þjóðarinnar? Fullvirkjun náttúrunnar eða fullvirkjun sköpunarkraftsins og hugmyndaflugsins sem þessi þjóð á innra með sér?

Hér er minningagreinin í fullri lengd sem átti

að birtast í mogganum en þeir létu mig stytta hana svo mikið að hún varð alveg ömurleg. Þurfti líka að standa í stappi til að fá ljóðið birt vegna þess að mati þess sem sér um minningagreinar fyrir Morgunblaðið þá var það ekki í réttum stíl, þ.e.a.s. það var ekki með stuðlum og höfuðstöfum. Fékk það loks í gegn eftir að hann talaði við eitthvað annað fólk á mogganum. En ég þurfti þá að stytta minningagreinina.

Mamma var fyrst og fremst hetja. Hetja vegna þess að hún hvikaði aldrei frá sjálfri sér. Var alltaf samkvæm sér og sínum skoðunum. Lífið krefst meira af sumu fólki en öðru. Mamma fékk svo sannarlega vænan skammt til að vinna úr. Kannski varð það henni ofviða undir lokin. Hún var alltaf tilbúin að hjálpa öllum en skildi sjálfa sig og sínar þarfir svo oft út undan. Held að örkuml hennar eftir slysið 1993 hafi stolið frá henni lífsþorstanum og sköpunarþránni. Mamma fékk í vöggugjöf einstaka tónlistargáfu. Tónlistin var hennar líf og yndi þangað til að hvert áfallið á fætur öðru tók meira að segja gleðina við að semja frá henni. Sé fjarlæga minningu um hana sitja á háa eldhúskollinum í eldhúsinu í Þorlákshöfn þegar ég var krakki að semja lög á næturnar. Æfa sig viðstöðulaust á tólf strengja gítarinn, hún ætlaði sér að afsanna að ekki væri hægt að spila á einhvern ákveðinn hátt á hann. Og henni tókst það svo sannarlega. Ég man líka eftir þvældu og útkrotuðu ljóðasafni Steins Steinarrs á eldhúsborðinu en ljóð hans voru henni gjöful. Hver perlan á fætur annarri spratt úr verkum hans í einmanaleik næturinnar. Mamma samdi ekki lög eins og önnur tónskáld. Lögin spruttu út úr ljóðunum nær fullsköpuð. Hún sagði að í góðum ljóðum byggi alltaf lag og hennar verk væri að laða lagið fram.

Mamma hafði sértakan gálgahúmor og lífssýn sem erfitt er að koma í orð. Hún var einskonar Búddisti í hugsun og gjörðum. Allir voru henni jafn mikilsverðir. Skiptir þar engu hvort að viðkomandi væri útigangskerling eða forseti. Börn vina sinna eða hennar eigin börn. Hún var fremur bernsk í hugsun og án efa hefur það komið henni í ýmsar ógöngur að trúa nánast öllu sem henni var sagt. Hennar lífsspeki rúmaðist innan máltækisins: Fátt er svo með öllu illt að ekki boði nokkuð gott. Það var ekki auðvelt að komast inn fyrir skelina hjá henni og þó hún hafi alltaf verið létt og gaman að vera nálægt henni þegar sá gállinn var á henni, þá kraumaði þungur harmur í sálu hennar sem hafði afgerandi áhrif á allt hennar líf.

Mamma kom til Íslands síðasta sumar til að vera viðstödd brúðkaup bróður míns Jóns Tryggva og Lindu. Hún var svo stolt af honum og það geislaði af henni bjartsýnin. Hún var ákveðin að gefast ekki upp í því mótlæti sem að henni steðjaði, vildi hjálpa öðru fólki með krabbamein að komast handan við óttann sem slíkur stóridómur oft inniber. Hún var líka staðráðin í því að láta krabbameinið ekki taka yfirhöndina í lífi sínu. Engu skildi breytt. Hennar lífsstíll hinn sami uns yfir lauk. Hún vildi ekki framlengja lífið með lyfjum eða liggja á sjúkrahúsi. Daginn sem hún dó í tvígang og var endurlífguð, fór hún til vinkonu sinnar, til sálfræðings og á pósthúsið með hálfsmetra syngjandi afmæliskort til ömmu. Svo gat hún ekki meir, féll á búðargólfið í matvörubúðinni, blæddi út og var færð á sjúkrahúsið í Álaborg sem henni geðjaðist lítt að. Um nóttina safnaði hún styrk og eyddi síðasta deginum í þessari jarðvist til að róa þá sem henni voru kærir, sagði að henni liði vel, gerði nett grín að þessu öllu og reyndi að sannfæra okkur systkinin um að koma ekki til Danmerkur. Henni tókst það næstum því. En ég heyrði að hún átti ekki mikið eftir af lífsorkunni. Þannig að för okkar varð ekki frestað. Hún fór svo að sofa eftir símtal við vinkonu sína, hugsandi um Santorini, djúpblátt hafið og kúpt hvít húsþök. Sigldi inn í eilífðina ein um borð í kænu með hvítu segli. Dó í svefni og eins og hún þráði, varð engum ánauð. Ekkert vildi hún síður en að verða gömul bitur kona. Hún dó bjartsýn að vanda og ætlaði sér út af þessum ómanneskjulega spítala hið fyrsta. Og henni varð af þeirri ósk sinni. Mamma trúði á líf handan þessu og sækir okkur systkinin stíft í draumheimum, lætur vita af sér á ýmsa vegu eins og henni er von og vísan.

Ég hef lært svo margt af henni mömmu þó ég hafi hreinlega ekki séð það fyrr en á síðustu árum. Ég er henni full þakklætis fyrir allt sem við upplifðum saman þó ekki hafi það alltaf verið dans á rósum. Frá henni fékk ég bjartsýnina og þrautseigjuna. Ósérhlífnina sem oft er nauðsynleg til að verða eitthvað úr verki. Frá henni fékk ég ómælda hvatningu til að helga mig skáldagyðjunni. Frá henni fékk ég hugrekki til að vera ég sjálf og standa mig sama hvað gengi á í kringum mig. Ég fékk frá henni ómældan efnivið úr djúpum gleðinnar og sorgarinnar. Ég hef aldrei og mun aldrei elska neinn eins og hana. Ég var í því furðulega hlutverki að vera henni miklu frekar sem móðir en dóttir, vinur miklu frekar en dóttir og á því kann ég enga skýringu. Okkar líf var samofið skringilegum og oft á tíðum absúrd örlögum. En engu vildi ég breyta. Ekki henni, né örlögunum okkar furðulegu. Ég elska þig mamma skilyrðislaust og þú munt alltaf lifa í hjarta mínu, í minningunum óborganlegu og í lögum þínum.
Þín Birgitta Jónsdóttir stundum Bergþórudóttir

Ekki deyja fyrr en ég kem til þín

Þú frábaðst þér argandi vélarnar
-gervilífið og morfínið

Ég á ofgnótt líknar að þínu skapi
Ég skal lesa fyrir þig Stein Steinarr eða Halldór Laxness
Ég skal lesa fyrir þig um lífið eða engil dauðans

Bera smyrsl á andlit þitt
strjúka burt storknað blóðið í þykku hári þínu
Syngja fyrir þig vögguvísunar sem gleymdist
að syngja fyrir þig í bernsku

En ekki deyja fyrr en ég kem
Söngfugl að hefja sig til flugs
Ekki deyja fyrr en ég kemst til þín

Líf þitt fjarar út
Andlitið slétt
Það stirnir í augum
Óendanleiki og alheimur
Í svefni sótti engill dauðans þig
vafði þig sæbláum kufli
Og þú söngst í draumi mínum
"Veistu að þinn vinur er að deyja"
brostir og hélst þína leið

Faðma þig ylvolga
kyssi þig þúsund kossa
En ekkert er þess megnugt til að fá
þig til að snúa aftur
úr faðmi dauðans

Friðurinn fundinn, líkn undan fargi lífsins
Og ég sleppi, fagna með þér í hjarta sorgarinnar
með lífsbókina syngjandi í hjarta mínu
-þegar ég vakna

Ort handa mömmu í mars 2007, hvíldu í friði mín kæra.

Jarðaförin er á morgunn

og þá er ákveðnu ferli lokið. Fann mikinn létti eftir öskubuskuævintýrið út á svölum. Fannst eins og sorginni væri lyft frá mér... fauk út í veður og vind með öskunni. Ég er eiginlega gjörsamlega útkeyrð. Hef ekki getað einbeitt mér almennilega að hlutum sem skipta mig miklu máli eins og það sem er að gerast í Hafnarfirði. Ég vona að fólkið sem býr þar muni komast handan þess ágreinings og hinnar andlegu borgaralegu styrjaldar sem ræður ríkjum þar. Ég vona líka að Hafnfirðingar beri gæfu til að kjósa gegn þessari stækkun. Það hefur verið hálf óhugnalegt að sjá hvað upplýsingar um mengun vegna álvera almennt hafa verið afbakaðar. Margt sem gleymist viljandi að taka með inn í útreikninga. Ef einhver kosningabarátta hefur verið einkennandi af tilfinningaþunga þá er það þessi. Ekki síður af þeim sem vilja álversstækkun.

Íslandsvinabæklingurinn ætti að koma í hús í Hafnarfirði á morgunn. Ég er mjög ánægð með hvernig hann hefur þróast. Finnst ekkert eins mikilvægt og að koma upplýsingum til almennings í þessari baráttu fyrir sjálfbærri þróun og verndum auðlinda okkar. Þessar upplýsingar þurfa að vera þannig að venjulegt fólk geti skilið þær án þess að þurfa að vera einhverjir sérfræðingar í málefninu. Mér fannst Al Gore takast þetta vel í myndinni sinni og það sama má segja um Draumalandið.

Nú ætla ég að fara að sofa, veit að ég mun dreyma mömmu. Hef dreymt hana á hverri nóttu. Og hún er enn að gera vart við sig og ég er viss um að eitthvað mun gerast í himnaför hennar á morgunn. Hljómsveitin sem hann Hjörleifur hefur sett saman fyrir himnaförina er æðisleg. Ég get ekki beðið eftir að heyra þau flytja lögin hennar mömmu.

Andaði mömmu óvænt inn áðan

Þurfti að fara að díla við kassann með öskunni. Vissi að eitthvað hefði lekið út en átti ekki von á að einn þriðji hefði sloppið úr kerinu fína. Sá sem pakkaði þessu var greinilega í annarlegu öskuástandi því lokið hafði ekki verið fest almennilega á. En þetta er nú reyndar allt í takt við mömmu og á einhvern hátt þá var þessi upplifun í ljósaskiptunum alveg ótrúlega gálgahúmorsleg...

Ég var semsagt út á svölum að opna kassann og er eitthvað að reyna að flytja öskuna yfir úr pappakassa í ker og uppgötva að ég er öll út í sóti, anda að mér mömmu, þetta er þá alveg komið í hring. Ég var eitt sinn innra með henni og núna er hún innra með mér. Ég var hálf kvíðin við að gera þetta en svo varð þetta bara að enn einum farsanum í kringum þetta allt og ég var hálfhlæjandi út á svölum að selflytja hana á sinn stað en hún lét svo sannarlega ekki hemja sig og hluti af henni fauk yfir vesturbæinn. Ég stal smá í maríuhænuskrín, setti rósarblöð með. Þetta er alveg eins og skeljasandur. Frekar fallegt satt best að segja. Fáránleiki þessara aðstæðna er þvílíkur að ég get ekki annað en hlegið og núna ætla ég út á svalir til að athuga hvað ég eigi að gera við öskuna sem rann útfyrir, ég kann ekki við að sópa hana. Bara of skringilegt...

Henni þætti það sjálfsagt fyndið...

Hef ákveðið að láta undan vinsamlegum

þrýstingi frá vinum og vandamönnum og lesa ljóðið upp. Hjölli ætlar að spila undir á fiðluna sína. Allt er að smella saman fyrir himnaför Bergþóru... ég verð að viðurkenna að í mér er ákveðin tilhlökkun. Hlakka til að hitta fólkið okkar og heyra tónlistina hennar lifna við. Svo margir sem hafa rétt hjálparhönd. Valdi fyrrum eiginmaður mömmu hefur enn og aftur verið okkur systkininum ómetanleg stoð og stytta.

Ber er hver að baki ef ekki hefur manneskju eins og Valda til að leita til:)

Ég ætlaði að flytja ljóð í jarðaförinni

en ég veit að ég mun ekki valda því. Læt það bara í staðinn hér og í bæklinginn sem verður dreift í kirkjunni. Ég samdi drög að því nóttina sem mamma var að deyja. Merkilegt hvað maður veit allt fyrirfram. Ég bara vissi að hún væri að deyja. Hef þá trú að ég sé yfirleitt undirbúin fyrir allar þessar hindranir sem lífið hefur fært mér í draumheimum. Það hefur aldrei gerst að ég hafi ekki vitað hvað framundan er. En því miður þá er það hlustskipti þeirra sem sjá inn í framtíðina að sjá en geta ekkert aðhafst. Ég er mjög þakklát fyrir að dreyma mömmu, kannski ekkert skringilegt. Ég er með öskukerið sem inniheldur jarðneskar leifar hennar í kassa við hliðina á rúminu mínu. Er að mana mig í að taka kerið úr kassanum. Það hefur eitthvað af öskunni sloppið út í kassann sjálfan. Mamma hefur svosem aldrei viljað láta njörva eða takmarka sig við einn eða neinn kassa þannig að við þessu var að búast:)

Ekki deyja fyrr en ég kem til þín

Þú frábaðst þér argandi vélarnar
-gervilífið og morfínið

Ég á ofgnótt líknar að þínu skapi
Ég skal lesa fyrir þig Stein Steinarr eða Halldór Laxness
Ég skal lesa fyrir þig um lífið eða engil dauðans

Bera smyrsl á andlit þitt
strjúka burt storknað blóðið í þykku hári þínu
Syngja fyrir þig vögguvísunar sem gleymdist
að syngja fyrir þig í bernsku

En ekki deyja fyrr en ég kem
Söngfugl að hefja sig til flugs
Ekki deyja fyrr en ég kemst til þín

Líf þitt fjarar út
Andlitið slétt
Það stirnir í augum
Óendanleiki og alheimur
Í svefni sótti engill dauðans þig
vafði þig sæbláum kufli
Og þú söngst í draumi mínum
"Veistu að þinn vinur er að deyja"
brostir og hélst þína leið

Faðma þig ylvolga
kyssi þig þúsund kossa
En ekkert er þess megnugt til að fá
þig til að snúa aftur
úr faðmi dauðans

Friðurinn fundinn, líkn undan fargi lífsins
Og ég sleppi, fagna með þér í hjarta sorgarinnar
með lífsbókina syngjandi í hjarta mínu
-þegar ég vakna

Ort handa mömmu í mars 2007, hvíldu í friði mín kæra.

Draumar

Hef dreymt mömmu mjög mikið undanfarið. Hef líka verið nokkuð síþreytt. Í gær heyrði ég flotta skilgreiningu á söknuði eftir þeim sem hverfa úr lífinu okkar inn í heim dauðans. Maður býr ekki lengur til neinar nýjar minningar með viðkomandi. Ég varð frekar sorgmædd þegar ég fór að hugsa út í þetta en svo fór ég að skoða hlutina í samhengi. Í raun og veru eru minningar síbreytilegar og fortíðin tekur stakkaskiptum eftir því sem maður þroskast og þróast. Því á ég alltaf nýjar minningar um mömmu og alla hina sem hafa horfið út lífi mínu.

En það er þetta nú, kvika hamskiptandi nú sem er það eina sem er í raun og veru til. Hef mikið verið að velta því fyrir mér hvernig lífi mínu sé best varið. Þrái ekkert frekar en að skrifa en hef engan tíma til þess. En hverju skipta skrifin og sköpunargyðjan ef maður sinnir ekki því sem dýrmætast er í lífinu? Lífinu sjálfu!

Ef einhver vinur eða vandamaður mömmu

kemst ekki í jarðarförina en vill koma kveðju á framfæri, þá skulið þið bara senda mér það og ég kem því til prestsins.

[e-mail]

Aðeins um sérvöldu lögin í tónlistarspilaranum

"Hver hefur rétt" var framlag mömmu til Evróvision-undankeppninnar árið 1990, hún samdi það 1987 að ég held. Ég var ekki neitt sérstaklega hrifin af þessu lagi, enda hef ég aldrei verið mikið fyrir Evróvision, en mér hefur fundist lagið og textinn hennar eldast vel. Skilaboðin í því eiga því miður aldrei meira erindi við okkur en í dag.

"Þjóðarblómið" er nýjasta lagið sem hún tók upp, veit ekki hvort að hún hafi samið neitt eftir það. Lagið kom til hennar eftir draumfarir og samdi hún það á sömu stundu og verið var að reisa fyrsta tjaldið fyrir fyrstu alþjóðlegu mótmælabúðirnar við Kárahnjúka. Hún vissi ekki af þessari lífsins tilviljun en leit á það sem tákn. Það var hennar vilji að þetta lag yrði notað í baráttunni til bjargar landinu okkar. Lagið var semsagt samið 21. júní 2005. Ljóðið samdi Skerjafjarðarskáldið Kristján Hreinsson. Það er sorglegt frá því að segja að mamma tók eiginlega ekkert upp eftir slysið 1993, en ég held að fólk hafi almennt ekki vitað hvað hún var líkamlega þjáð. Hún var einfaldlega svo góður leikari og létt í lund að eðlisfari. Í raun og veru var það afrek hjá henni að drífa sig í hljóðver til að taka Þjóðarblómið upp og nú þarf ég bara að finna þetta hljóðver í Danaveldi til að fá masterana af upptökunni.

"Sýnir" er eitt af mínum uppáhaldslögum og finnst mér lagið ákaflega vel samið. Ljóðið eftir Stein Steinarr er líka magnað. Sýnir kom út á "Bergmáli" og er það best unna platan hennar, enda öllu tjaldað í vali á tónlistarfólki sem tók þátt í gerð plötunnar. Þá spillti ekki að platan var sú fyrsta til að vera tekin upp í sveitahljóðverinu Glóru og vegna þess að það var tilraunaverkefni held ég að þau hafi getað gefið sér nægilegan tíma til að útsetja og eftirvinna lögin. Svo hefur sveitaloftið örugglega haft sitt að segja.

"Frændi þegar fiðlan þegir" tileinkaði mamma bróður sínum Jóni Sverri sem lést af slysförum barn að aldri. Þetta er einstaklega fallegt lag. Ég held því alltaf fram að Halldór Laxness hafi verið enn betra skáld en rithöfundur og er þetta ljóð alger perla í íslenskri ljóðagerð. Í þessari útgáfu lagsins sem einnig var á Bergmáli syngur afi bakraddir með mömmu. Bæði hann og mamma voru feikilega sérstakir gítarleikarar og augljóst hvaðan mamma hefur sinn sérstaka gítarstíl þegar maður hlustar á gamlar upptökur af afa að spila. Það var reyndar þannig að mikið var spilað á heimili afa og ömmu í Hveragerði og amma ansi liðtæk við munnhörpuleik. Ég sakna þess tíma.

"Verkamaður" er sennilega frægasta lagið hennar mömmu. Man hve pínlegt mér þótti sem unglingur að vera á djamminu með fólki og farið var að syngja einhverja slagara ef þetta lag kom upp. Þessi útgáfa lagsins var á fyrstu plötu mömmu sem heitir "Eintak" og skartaði að mati sérfræðinga ljótasta plötuumslagi íslandssögunnar en ég er ekki frá því að mér þyki þetta umslag fallega ljótt og ef eitthvað er þá virðist það eldast vel. Það er áhugavert að bera saman röddina hennar mömmu í þessari útgáfu og svo upptökuna af því á plötunni "Í seinna lagi". Ljóðið er eftir Stein Steinarr.

"Vinur að deyja" er samið við ljóð Pál J. Árdals og á sér nokkuð sérstaka sögu. Eitt sinn þegar ég var að koma heim þá var mamma að semja þetta lag og mér fannst það hálf óhugnanlegt. Rétt áður hafði ég séð að ég hélt kærasta systur hans pabba meðan ég beið eftir strætó. Mamma sagði að hún yrði að semja þetta lag og hafði áhyggjur af því að einhver okkur nákominn væri að deyja. Rétt eftir að hún samdi lagið hringdi síminn hjá nágrönnum okkar á hæðinni fyrir neðan, við höfum engan síma í litlu íbúðinni sem við leigðum. Það var til mömmu og henni sagt að Kata frænka og kærastinn hennar væru horfin. Óttast var um líf þeirra. Við mamma vissum að þau myndu ekki finnast á lífi. Lagið var engin tilviljun í huga okkar. Síðan kom í ljós að bíllinn þeirra hafði fokið ofan í höfnina í Þorlákshöfn í mikilli hálku og veðurham. Þegar mamma var að deyja þá setti ég þetta lag hér inn í tónlistarspilarann. Ég vissi að hún væri dáin en þó ekki. Stuttu síðar fengum við systkinin símtal um að hún hefði látist á spítalanum í Álaborg.

Frábærar myndir af mömmu

Fékk í gær myndir sem teknar voru fyrir forsíðuviðtalið við mömmu í fyrra. Ljósmyndarinn Gunnar Þór Andrésson sem tók myndirnar var svo elskulegur að leyfa okkur systkininum að nota þær. Ég varð eiginlega hálf reið þegar ég sá hvað þetta voru flottar myndir af henni vegna þess að myndirnar sem valdar voru fyrir þetta viðtal voru vægast sagt hræðilegar og skammarlegt hvernig að þessu viðtali var staðið.

Ég skil ekki af hverju einhverjar af þessum myndum þar sem hún leit bara ósköp eðlilega út voru ekki notaðar. En ég nenni svo sem ekki að fara út í einhverja gremju núna en ég vona að innst inni skammist blessaður ritstjórinn sig fyrir hve hann brást trausti hennar.

En myndirnar eru frábærar og gott að eiga myndir af mömmu sem oftast myndaðist ekki alltof vel sem ná allri þessari orku og krafti sem í henni bjó. Ég setti myndirnar í myndaalbúm sem ber heiti hennar. Þessi er ein af mínum uppáhalds myndum af henni úr þessari syrpu... 

Dagsetning og tími á jarðaför Bergþóru aka mömmu

Jarðaförin fer fram laugardaginn 31. mars klukkan 13 í Hveragerðiskirkju. Enn og aftur vil ég þakka öllum þeim sem hafa skrifað mér, hringt í mig og sýnt mér samúð í verki.

Ég er enn í hálfgerðri móðu og svo utan við mig að ég má þakka við það að rata heima suma daga. En ég er jafnframt full þakklætis. Rétt áður en mamma dó las hún bókina sem ég þýddi í fyrra "Lífsreglurnar fjórar" og hafði bókin svo mikil áhrif á hana að hún gerði hluti fyrir sig og sálartetrið sem hún hafði aldrei hug eða þor til að gera áður. Það er svo magnað að hugsa til þess hve mikil áhrif eitt orð getur haft á líf manns. Þess vegna er mikilvægt að hugsa vel áður en maður segir eða skrifar hlutina. (ég á langa sögu þar sem ég hef rutt út úr mér orðum í meðvitundarleysi og hefur það aldrei kunnað góðri lukku að stýra, er að æfa mig í að halda mínum munni en er langt frá því að ná meistaraprófi í því:)

Við vorum nokkuð telepatískar mæðgurnar: alltaf þegar við hringdumst á var hin að labba að símanum til að hringja frá hinum endanum. Síðasta smsið frá mömmu var einmitt: Telepatía: ég elska þig.

Og það eru svona hlutir sem skipta máli. Ekki þetta veraldlega, heldur þessi tilfinning í hjartanu að maður sé sáttur, þessi innri friður. Það er margt sem gæti verið að éta mig upp að innan á þessari stundu ef ég hefði ekki ákveðið ung að aldri að láta alla mína reynslu og erfiðleika verða eins konar vegvísir að þessari innri kjölfestu sem er einfaldlega byggð á þakklæti og óbilandi bjartsýni.