Þetta tiltekna ritlaunakerfi er orðið

í meira lagi úrelt. Ég lagði til árið 1999 að launasjóður rithöfunda væri tekjutengdur og mér þætti sjálfsagt að þeir rithöfundar sem eru meðal þeirra söluhæstu ár eftir ár fengju laun hjá sínum útgáfum en væru ekki ríkisstyrktir. Finnst reyndar að við ættum að taka danska módelið okkur til fyrirmyndar en þar fá rithöfundar úthlutað til lífstíðar og eru launin tekjutengd. Ef þú ert að selja mikið eða hlýtur peningaviðurkenningar þá dregst það frá. Ef við tækjum upp slíkt kerfi hér þá væri hægt að koma í veg fyrir að fólk misnotaði kerfið eins og lenska er hér. Skýrt er kveðið á um að þeir sem eru á ritlaunum stundi ekki aðra vinnu samhliða en þó veit maður um fjölmörg dæmi um að það sé ekki virt. Aldrei hefur verið gert neitt í því þó allir innan þessa geira viti af því. Þessi misnotkun er ef til vill ekki neitt skringileg vegna þess að þegar þú ert að fá ritlaun til sex mánaða þá ertu rithöfundur í þann tíma en þarft væntanlega salt í grautinn þess á milli. Mér finnst þetta kerfi í raun og veru ákaflega ómannúðlegt.

Rithöfundar hérlendis eru í þeirri stöðu að vera stöðugt að gefa út bækur sem mættu alveg verða betur unnar til að detta ekki út af listanum sem lítið breytist ár frá ári.

Ég er ekki frá því að ástæðan fyrir því hve mikið af háflköruðum bókmenntaverkum séu gefnar út hérlendis, jafnvel hjá okkar bestu skáldum sé einmitt út af þessari pressu. Mín persónulega skoðun er að til að fá almennilega bókmenntaflóru hér þá verðum við að setja upp þannig kerfi að skáldum sé gert það kleift að stunda þetta sem alvöruvinnu en ekki happa og glappa auka vinnu þegar þeir fá þessi blessuðu laun sem eru reyndar svo lág að varla gætu þau talist eftirsóknarverð hjá fólki sem fær sæmilega borgað fyrir aðra vinnu en að skrifa. Ég semsagt kalla eftir gagngerri endurskoðun á þessum úthlutunarkerfi og að horft verði til annarra landa og þeirra reynslu af sínu styrktarkerfi.

Ef að það á að teljast viðurkenning að fá ritlaun þá væri til dæmis hægt að veita gullpenna eða silfurfjöður og borga svo ritlaun þeim sem þurfa á því að halda. Eitt þekktasta skáld þjóðarinnar sagði eftirfarandi um ritlaunakerfið: Maður fær bara úthlutað þegar maður þarf þess ekki lengur með. Þegar maður er farinn að afla nægilegra tekna af ritstörfum eftir öðrum leiðum. Ég sá reyndar að þessu sami höfundur hefur sótt um og fengið ritlaun í ár. Því skora ég á rithöfunda sem eru að selja vel hérlendis og erlendis að afþakka launin og benda á skáld sem fengu ekki að þessu sinni og hafa kannski aldrei fengið en eru þó athafnasöm og þykja hafa sannað sig.

Þá legg ég til að stofnaður verði sérstakur sjóður fyrir yngri kynslóð skálda. Hvernig væri að fá stórfyrirtæki til að borga í þann sjóð og vera verndarar hans??

506 sóttu um starfslaun listamanna