Ég hef nokkrum sinnum búið í Hafnarfirði

og alltaf þótt mikið til Hafnarfjarðar koma. Ótrúlega falleg náttúra sem er samofin bænum. Fyrir nokkrum árum bjó ég í hinu nýja hverfi sem kennt er við Vellina. Það var nánast ekki tilbúið, ekkert þarna nema mikill vindur og 100 byggingakranar. Fannst furðulegt að hafa álverið svona nálægt byggð. Ennþá furðulegra þótti mér að heyra af áformum um að stækka það alveg inn í bakgarðinn hjá fólkinu í hverfinu. Ég hef lesið mér mikið til um skaðsemi álframleiðslu, um fyrirtækið Alcan, um ferðalag Báxíðs um heimshöfin, um mengun innan sem utan álbræðsluverksmiðja og talað við starfsfólk sem hefur unnið í Straumsvík. Ekki eru allir eins ánægðir með vinnustaðinn og af er látið og ýmislegt sem mér finnst jaðra við siðleysi hjá þessu fyrirtæki.

Ég hef í fórum mínum bækling þar sem starfsfólkinu hjá Alcan er gert ljóst hvað má og hvað má ekki þegar það vinnur þarna. Eitt af því sem starfsfólkið má ekki gera er að tjá sig um vinnustaðinn við aðra meðan það vinnur þar, sér í lagi ekki við fjölmiðla. Það slær mig því að heyra allan þennan lofsöng starfsmanna um staðinn. Það má þá ef til vill BARA ekki tala um það sem miður fer. Hef aldrei unnið á vinnustað þar sem slíkur lofsöngur hljómar. Þetta minnir mig svolítið á bókina 1984. Stóra systir fylgist með! Eða hvað?

Það sem gleymist í allri umræðu um græna orku og hreina orku og afurkræfa orku og og og .....
að það er nú líka notuð olía við álbræðslu og það er notuð mikil olía við að flytja Báxíð til landsins sem kemur alla leið frá Ástralalalalalíu eða Afríku. Þetta eru langar vegalendir og þessi skip eru enginn smásmíði. Ef við viljum iðnað er ál bara málið? Er virkilega ekki til neitt annað í hugum Íslendinga? Þetta fer að minna mig á tískubólu. Hver man ekki hvað það voru margar vídeóleigur opnaðar þegar ljóst var að einhver græddi, svo fóru flestir á hausinn, vegna þess að markaðurinn þurfti ekki svona margar vídeóleigur. Það sem er frekar absúrd er að sama tískugræðgisbólusýki virðist hafa stungið sér niður þegar kemur að álbræðslum. Gæti orðið landi og þjóð ansi dýrkeypt tískubóla.

Við verðum að stalda við: losna undan viðjum óttans. Enginn mun fara á vergang ef þetta álver stækkar ekki nema ef til vill forstjórar Alcan. (sem er mjög ólíklegt). Við erum ekki að sigla inn í neitt tjón nema ef við fullvirkjum landið og höldum áfram í stóriðjuhraðlestinni. Við verðum að stoppa og skoða þessi mál á heildrænan hátt áður en það verður of seint. Elsku Hafnfirðingar: álverið er ekkert að fara að loka á næstu dögum. Við höfum sem þjóð minnsta kosti 14 ár upp á að hlaupa, ekki fyrr rennur samningur Alcan við ríkið út. Það er langur tími. Það er alvöru mengun af álbræðslu. Stækkunin mun auka við því sem samsvarar útblæstri frá öllum bílaflota landsins. Þið búið í fallegum bæ, ekki síst út af þeirri umgjörð sem náttúran í kringum ykkur hefur gefið ykkur. Hugsið líka vel og lengi um hvaða áhrif atkvæði ykkar mun hafa á Þjórsá, á fólkið sem býr við bakka hennar. Finnum aðrar lausnir. Enginn ástæða til að kjósa með ótta um örbirgð eða atvinnuleysi í brjósti. Framtíðin er björt, eins björt og við viljum hafa hana. Hvernig framtíð viljið þið bjóða komandi kynslóðum þjóðarinnar? Fullvirkjun náttúrunnar eða fullvirkjun sköpunarkraftsins og hugmyndaflugsins sem þessi þjóð á innra með sér?

Hér er minningagreinin í fullri lengd sem átti

að birtast í mogganum en þeir létu mig stytta hana svo mikið að hún varð alveg ömurleg. Þurfti líka að standa í stappi til að fá ljóðið birt vegna þess að mati þess sem sér um minningagreinar fyrir Morgunblaðið þá var það ekki í réttum stíl, þ.e.a.s. það var ekki með stuðlum og höfuðstöfum. Fékk það loks í gegn eftir að hann talaði við eitthvað annað fólk á mogganum. En ég þurfti þá að stytta minningagreinina.

Mamma var fyrst og fremst hetja. Hetja vegna þess að hún hvikaði aldrei frá sjálfri sér. Var alltaf samkvæm sér og sínum skoðunum. Lífið krefst meira af sumu fólki en öðru. Mamma fékk svo sannarlega vænan skammt til að vinna úr. Kannski varð það henni ofviða undir lokin. Hún var alltaf tilbúin að hjálpa öllum en skildi sjálfa sig og sínar þarfir svo oft út undan. Held að örkuml hennar eftir slysið 1993 hafi stolið frá henni lífsþorstanum og sköpunarþránni. Mamma fékk í vöggugjöf einstaka tónlistargáfu. Tónlistin var hennar líf og yndi þangað til að hvert áfallið á fætur öðru tók meira að segja gleðina við að semja frá henni. Sé fjarlæga minningu um hana sitja á háa eldhúskollinum í eldhúsinu í Þorlákshöfn þegar ég var krakki að semja lög á næturnar. Æfa sig viðstöðulaust á tólf strengja gítarinn, hún ætlaði sér að afsanna að ekki væri hægt að spila á einhvern ákveðinn hátt á hann. Og henni tókst það svo sannarlega. Ég man líka eftir þvældu og útkrotuðu ljóðasafni Steins Steinarrs á eldhúsborðinu en ljóð hans voru henni gjöful. Hver perlan á fætur annarri spratt úr verkum hans í einmanaleik næturinnar. Mamma samdi ekki lög eins og önnur tónskáld. Lögin spruttu út úr ljóðunum nær fullsköpuð. Hún sagði að í góðum ljóðum byggi alltaf lag og hennar verk væri að laða lagið fram.

Mamma hafði sértakan gálgahúmor og lífssýn sem erfitt er að koma í orð. Hún var einskonar Búddisti í hugsun og gjörðum. Allir voru henni jafn mikilsverðir. Skiptir þar engu hvort að viðkomandi væri útigangskerling eða forseti. Börn vina sinna eða hennar eigin börn. Hún var fremur bernsk í hugsun og án efa hefur það komið henni í ýmsar ógöngur að trúa nánast öllu sem henni var sagt. Hennar lífsspeki rúmaðist innan máltækisins: Fátt er svo með öllu illt að ekki boði nokkuð gott. Það var ekki auðvelt að komast inn fyrir skelina hjá henni og þó hún hafi alltaf verið létt og gaman að vera nálægt henni þegar sá gállinn var á henni, þá kraumaði þungur harmur í sálu hennar sem hafði afgerandi áhrif á allt hennar líf.

Mamma kom til Íslands síðasta sumar til að vera viðstödd brúðkaup bróður míns Jóns Tryggva og Lindu. Hún var svo stolt af honum og það geislaði af henni bjartsýnin. Hún var ákveðin að gefast ekki upp í því mótlæti sem að henni steðjaði, vildi hjálpa öðru fólki með krabbamein að komast handan við óttann sem slíkur stóridómur oft inniber. Hún var líka staðráðin í því að láta krabbameinið ekki taka yfirhöndina í lífi sínu. Engu skildi breytt. Hennar lífsstíll hinn sami uns yfir lauk. Hún vildi ekki framlengja lífið með lyfjum eða liggja á sjúkrahúsi. Daginn sem hún dó í tvígang og var endurlífguð, fór hún til vinkonu sinnar, til sálfræðings og á pósthúsið með hálfsmetra syngjandi afmæliskort til ömmu. Svo gat hún ekki meir, féll á búðargólfið í matvörubúðinni, blæddi út og var færð á sjúkrahúsið í Álaborg sem henni geðjaðist lítt að. Um nóttina safnaði hún styrk og eyddi síðasta deginum í þessari jarðvist til að róa þá sem henni voru kærir, sagði að henni liði vel, gerði nett grín að þessu öllu og reyndi að sannfæra okkur systkinin um að koma ekki til Danmerkur. Henni tókst það næstum því. En ég heyrði að hún átti ekki mikið eftir af lífsorkunni. Þannig að för okkar varð ekki frestað. Hún fór svo að sofa eftir símtal við vinkonu sína, hugsandi um Santorini, djúpblátt hafið og kúpt hvít húsþök. Sigldi inn í eilífðina ein um borð í kænu með hvítu segli. Dó í svefni og eins og hún þráði, varð engum ánauð. Ekkert vildi hún síður en að verða gömul bitur kona. Hún dó bjartsýn að vanda og ætlaði sér út af þessum ómanneskjulega spítala hið fyrsta. Og henni varð af þeirri ósk sinni. Mamma trúði á líf handan þessu og sækir okkur systkinin stíft í draumheimum, lætur vita af sér á ýmsa vegu eins og henni er von og vísan.

Ég hef lært svo margt af henni mömmu þó ég hafi hreinlega ekki séð það fyrr en á síðustu árum. Ég er henni full þakklætis fyrir allt sem við upplifðum saman þó ekki hafi það alltaf verið dans á rósum. Frá henni fékk ég bjartsýnina og þrautseigjuna. Ósérhlífnina sem oft er nauðsynleg til að verða eitthvað úr verki. Frá henni fékk ég ómælda hvatningu til að helga mig skáldagyðjunni. Frá henni fékk ég hugrekki til að vera ég sjálf og standa mig sama hvað gengi á í kringum mig. Ég fékk frá henni ómældan efnivið úr djúpum gleðinnar og sorgarinnar. Ég hef aldrei og mun aldrei elska neinn eins og hana. Ég var í því furðulega hlutverki að vera henni miklu frekar sem móðir en dóttir, vinur miklu frekar en dóttir og á því kann ég enga skýringu. Okkar líf var samofið skringilegum og oft á tíðum absúrd örlögum. En engu vildi ég breyta. Ekki henni, né örlögunum okkar furðulegu. Ég elska þig mamma skilyrðislaust og þú munt alltaf lifa í hjarta mínu, í minningunum óborganlegu og í lögum þínum.
Þín Birgitta Jónsdóttir stundum Bergþórudóttir

Ekki deyja fyrr en ég kem til þín

Þú frábaðst þér argandi vélarnar
-gervilífið og morfínið

Ég á ofgnótt líknar að þínu skapi
Ég skal lesa fyrir þig Stein Steinarr eða Halldór Laxness
Ég skal lesa fyrir þig um lífið eða engil dauðans

Bera smyrsl á andlit þitt
strjúka burt storknað blóðið í þykku hári þínu
Syngja fyrir þig vögguvísunar sem gleymdist
að syngja fyrir þig í bernsku

En ekki deyja fyrr en ég kem
Söngfugl að hefja sig til flugs
Ekki deyja fyrr en ég kemst til þín

Líf þitt fjarar út
Andlitið slétt
Það stirnir í augum
Óendanleiki og alheimur
Í svefni sótti engill dauðans þig
vafði þig sæbláum kufli
Og þú söngst í draumi mínum
"Veistu að þinn vinur er að deyja"
brostir og hélst þína leið

Faðma þig ylvolga
kyssi þig þúsund kossa
En ekkert er þess megnugt til að fá
þig til að snúa aftur
úr faðmi dauðans

Friðurinn fundinn, líkn undan fargi lífsins
Og ég sleppi, fagna með þér í hjarta sorgarinnar
með lífsbókina syngjandi í hjarta mínu
-þegar ég vakna

Ort handa mömmu í mars 2007, hvíldu í friði mín kæra.

Jarðaförin er á morgunn

og þá er ákveðnu ferli lokið. Fann mikinn létti eftir öskubuskuævintýrið út á svölum. Fannst eins og sorginni væri lyft frá mér... fauk út í veður og vind með öskunni. Ég er eiginlega gjörsamlega útkeyrð. Hef ekki getað einbeitt mér almennilega að hlutum sem skipta mig miklu máli eins og það sem er að gerast í Hafnarfirði. Ég vona að fólkið sem býr þar muni komast handan þess ágreinings og hinnar andlegu borgaralegu styrjaldar sem ræður ríkjum þar. Ég vona líka að Hafnfirðingar beri gæfu til að kjósa gegn þessari stækkun. Það hefur verið hálf óhugnalegt að sjá hvað upplýsingar um mengun vegna álvera almennt hafa verið afbakaðar. Margt sem gleymist viljandi að taka með inn í útreikninga. Ef einhver kosningabarátta hefur verið einkennandi af tilfinningaþunga þá er það þessi. Ekki síður af þeim sem vilja álversstækkun.

Íslandsvinabæklingurinn ætti að koma í hús í Hafnarfirði á morgunn. Ég er mjög ánægð með hvernig hann hefur þróast. Finnst ekkert eins mikilvægt og að koma upplýsingum til almennings í þessari baráttu fyrir sjálfbærri þróun og verndum auðlinda okkar. Þessar upplýsingar þurfa að vera þannig að venjulegt fólk geti skilið þær án þess að þurfa að vera einhverjir sérfræðingar í málefninu. Mér fannst Al Gore takast þetta vel í myndinni sinni og það sama má segja um Draumalandið.

Nú ætla ég að fara að sofa, veit að ég mun dreyma mömmu. Hef dreymt hana á hverri nóttu. Og hún er enn að gera vart við sig og ég er viss um að eitthvað mun gerast í himnaför hennar á morgunn. Hljómsveitin sem hann Hjörleifur hefur sett saman fyrir himnaförina er æðisleg. Ég get ekki beðið eftir að heyra þau flytja lögin hennar mömmu.

Andaði mömmu óvænt inn áðan

Þurfti að fara að díla við kassann með öskunni. Vissi að eitthvað hefði lekið út en átti ekki von á að einn þriðji hefði sloppið úr kerinu fína. Sá sem pakkaði þessu var greinilega í annarlegu öskuástandi því lokið hafði ekki verið fest almennilega á. En þetta er nú reyndar allt í takt við mömmu og á einhvern hátt þá var þessi upplifun í ljósaskiptunum alveg ótrúlega gálgahúmorsleg...

Ég var semsagt út á svölum að opna kassann og er eitthvað að reyna að flytja öskuna yfir úr pappakassa í ker og uppgötva að ég er öll út í sóti, anda að mér mömmu, þetta er þá alveg komið í hring. Ég var eitt sinn innra með henni og núna er hún innra með mér. Ég var hálf kvíðin við að gera þetta en svo varð þetta bara að enn einum farsanum í kringum þetta allt og ég var hálfhlæjandi út á svölum að selflytja hana á sinn stað en hún lét svo sannarlega ekki hemja sig og hluti af henni fauk yfir vesturbæinn. Ég stal smá í maríuhænuskrín, setti rósarblöð með. Þetta er alveg eins og skeljasandur. Frekar fallegt satt best að segja. Fáránleiki þessara aðstæðna er þvílíkur að ég get ekki annað en hlegið og núna ætla ég út á svalir til að athuga hvað ég eigi að gera við öskuna sem rann útfyrir, ég kann ekki við að sópa hana. Bara of skringilegt...

Henni þætti það sjálfsagt fyndið...

Hef ákveðið að láta undan vinsamlegum

þrýstingi frá vinum og vandamönnum og lesa ljóðið upp. Hjölli ætlar að spila undir á fiðluna sína. Allt er að smella saman fyrir himnaför Bergþóru... ég verð að viðurkenna að í mér er ákveðin tilhlökkun. Hlakka til að hitta fólkið okkar og heyra tónlistina hennar lifna við. Svo margir sem hafa rétt hjálparhönd. Valdi fyrrum eiginmaður mömmu hefur enn og aftur verið okkur systkininum ómetanleg stoð og stytta.

Ber er hver að baki ef ekki hefur manneskju eins og Valda til að leita til:)

Ég ætlaði að flytja ljóð í jarðaförinni

en ég veit að ég mun ekki valda því. Læt það bara í staðinn hér og í bæklinginn sem verður dreift í kirkjunni. Ég samdi drög að því nóttina sem mamma var að deyja. Merkilegt hvað maður veit allt fyrirfram. Ég bara vissi að hún væri að deyja. Hef þá trú að ég sé yfirleitt undirbúin fyrir allar þessar hindranir sem lífið hefur fært mér í draumheimum. Það hefur aldrei gerst að ég hafi ekki vitað hvað framundan er. En því miður þá er það hlustskipti þeirra sem sjá inn í framtíðina að sjá en geta ekkert aðhafst. Ég er mjög þakklát fyrir að dreyma mömmu, kannski ekkert skringilegt. Ég er með öskukerið sem inniheldur jarðneskar leifar hennar í kassa við hliðina á rúminu mínu. Er að mana mig í að taka kerið úr kassanum. Það hefur eitthvað af öskunni sloppið út í kassann sjálfan. Mamma hefur svosem aldrei viljað láta njörva eða takmarka sig við einn eða neinn kassa þannig að við þessu var að búast:)

Ekki deyja fyrr en ég kem til þín

Þú frábaðst þér argandi vélarnar
-gervilífið og morfínið

Ég á ofgnótt líknar að þínu skapi
Ég skal lesa fyrir þig Stein Steinarr eða Halldór Laxness
Ég skal lesa fyrir þig um lífið eða engil dauðans

Bera smyrsl á andlit þitt
strjúka burt storknað blóðið í þykku hári þínu
Syngja fyrir þig vögguvísunar sem gleymdist
að syngja fyrir þig í bernsku

En ekki deyja fyrr en ég kem
Söngfugl að hefja sig til flugs
Ekki deyja fyrr en ég kemst til þín

Líf þitt fjarar út
Andlitið slétt
Það stirnir í augum
Óendanleiki og alheimur
Í svefni sótti engill dauðans þig
vafði þig sæbláum kufli
Og þú söngst í draumi mínum
"Veistu að þinn vinur er að deyja"
brostir og hélst þína leið

Faðma þig ylvolga
kyssi þig þúsund kossa
En ekkert er þess megnugt til að fá
þig til að snúa aftur
úr faðmi dauðans

Friðurinn fundinn, líkn undan fargi lífsins
Og ég sleppi, fagna með þér í hjarta sorgarinnar
með lífsbókina syngjandi í hjarta mínu
-þegar ég vakna

Ort handa mömmu í mars 2007, hvíldu í friði mín kæra.

Draumar

Hef dreymt mömmu mjög mikið undanfarið. Hef líka verið nokkuð síþreytt. Í gær heyrði ég flotta skilgreiningu á söknuði eftir þeim sem hverfa úr lífinu okkar inn í heim dauðans. Maður býr ekki lengur til neinar nýjar minningar með viðkomandi. Ég varð frekar sorgmædd þegar ég fór að hugsa út í þetta en svo fór ég að skoða hlutina í samhengi. Í raun og veru eru minningar síbreytilegar og fortíðin tekur stakkaskiptum eftir því sem maður þroskast og þróast. Því á ég alltaf nýjar minningar um mömmu og alla hina sem hafa horfið út lífi mínu.

En það er þetta nú, kvika hamskiptandi nú sem er það eina sem er í raun og veru til. Hef mikið verið að velta því fyrir mér hvernig lífi mínu sé best varið. Þrái ekkert frekar en að skrifa en hef engan tíma til þess. En hverju skipta skrifin og sköpunargyðjan ef maður sinnir ekki því sem dýrmætast er í lífinu? Lífinu sjálfu!

Ef einhver vinur eða vandamaður mömmu

kemst ekki í jarðarförina en vill koma kveðju á framfæri, þá skulið þið bara senda mér það og ég kem því til prestsins.

[e-mail]

Aðeins um sérvöldu lögin í tónlistarspilaranum

"Hver hefur rétt" var framlag mömmu til Evróvision-undankeppninnar árið 1990, hún samdi það 1987 að ég held. Ég var ekki neitt sérstaklega hrifin af þessu lagi, enda hef ég aldrei verið mikið fyrir Evróvision, en mér hefur fundist lagið og textinn hennar eldast vel. Skilaboðin í því eiga því miður aldrei meira erindi við okkur en í dag.

"Þjóðarblómið" er nýjasta lagið sem hún tók upp, veit ekki hvort að hún hafi samið neitt eftir það. Lagið kom til hennar eftir draumfarir og samdi hún það á sömu stundu og verið var að reisa fyrsta tjaldið fyrir fyrstu alþjóðlegu mótmælabúðirnar við Kárahnjúka. Hún vissi ekki af þessari lífsins tilviljun en leit á það sem tákn. Það var hennar vilji að þetta lag yrði notað í baráttunni til bjargar landinu okkar. Lagið var semsagt samið 21. júní 2005. Ljóðið samdi Skerjafjarðarskáldið Kristján Hreinsson. Það er sorglegt frá því að segja að mamma tók eiginlega ekkert upp eftir slysið 1993, en ég held að fólk hafi almennt ekki vitað hvað hún var líkamlega þjáð. Hún var einfaldlega svo góður leikari og létt í lund að eðlisfari. Í raun og veru var það afrek hjá henni að drífa sig í hljóðver til að taka Þjóðarblómið upp og nú þarf ég bara að finna þetta hljóðver í Danaveldi til að fá masterana af upptökunni.

"Sýnir" er eitt af mínum uppáhaldslögum og finnst mér lagið ákaflega vel samið. Ljóðið eftir Stein Steinarr er líka magnað. Sýnir kom út á "Bergmáli" og er það best unna platan hennar, enda öllu tjaldað í vali á tónlistarfólki sem tók þátt í gerð plötunnar. Þá spillti ekki að platan var sú fyrsta til að vera tekin upp í sveitahljóðverinu Glóru og vegna þess að það var tilraunaverkefni held ég að þau hafi getað gefið sér nægilegan tíma til að útsetja og eftirvinna lögin. Svo hefur sveitaloftið örugglega haft sitt að segja.

"Frændi þegar fiðlan þegir" tileinkaði mamma bróður sínum Jóni Sverri sem lést af slysförum barn að aldri. Þetta er einstaklega fallegt lag. Ég held því alltaf fram að Halldór Laxness hafi verið enn betra skáld en rithöfundur og er þetta ljóð alger perla í íslenskri ljóðagerð. Í þessari útgáfu lagsins sem einnig var á Bergmáli syngur afi bakraddir með mömmu. Bæði hann og mamma voru feikilega sérstakir gítarleikarar og augljóst hvaðan mamma hefur sinn sérstaka gítarstíl þegar maður hlustar á gamlar upptökur af afa að spila. Það var reyndar þannig að mikið var spilað á heimili afa og ömmu í Hveragerði og amma ansi liðtæk við munnhörpuleik. Ég sakna þess tíma.

"Verkamaður" er sennilega frægasta lagið hennar mömmu. Man hve pínlegt mér þótti sem unglingur að vera á djamminu með fólki og farið var að syngja einhverja slagara ef þetta lag kom upp. Þessi útgáfa lagsins var á fyrstu plötu mömmu sem heitir "Eintak" og skartaði að mati sérfræðinga ljótasta plötuumslagi íslandssögunnar en ég er ekki frá því að mér þyki þetta umslag fallega ljótt og ef eitthvað er þá virðist það eldast vel. Það er áhugavert að bera saman röddina hennar mömmu í þessari útgáfu og svo upptökuna af því á plötunni "Í seinna lagi". Ljóðið er eftir Stein Steinarr.

"Vinur að deyja" er samið við ljóð Pál J. Árdals og á sér nokkuð sérstaka sögu. Eitt sinn þegar ég var að koma heim þá var mamma að semja þetta lag og mér fannst það hálf óhugnanlegt. Rétt áður hafði ég séð að ég hélt kærasta systur hans pabba meðan ég beið eftir strætó. Mamma sagði að hún yrði að semja þetta lag og hafði áhyggjur af því að einhver okkur nákominn væri að deyja. Rétt eftir að hún samdi lagið hringdi síminn hjá nágrönnum okkar á hæðinni fyrir neðan, við höfum engan síma í litlu íbúðinni sem við leigðum. Það var til mömmu og henni sagt að Kata frænka og kærastinn hennar væru horfin. Óttast var um líf þeirra. Við mamma vissum að þau myndu ekki finnast á lífi. Lagið var engin tilviljun í huga okkar. Síðan kom í ljós að bíllinn þeirra hafði fokið ofan í höfnina í Þorlákshöfn í mikilli hálku og veðurham. Þegar mamma var að deyja þá setti ég þetta lag hér inn í tónlistarspilarann. Ég vissi að hún væri dáin en þó ekki. Stuttu síðar fengum við systkinin símtal um að hún hefði látist á spítalanum í Álaborg.

Frábærar myndir af mömmu

Fékk í gær myndir sem teknar voru fyrir forsíðuviðtalið við mömmu í fyrra. Ljósmyndarinn Gunnar Þór Andrésson sem tók myndirnar var svo elskulegur að leyfa okkur systkininum að nota þær. Ég varð eiginlega hálf reið þegar ég sá hvað þetta voru flottar myndir af henni vegna þess að myndirnar sem valdar voru fyrir þetta viðtal voru vægast sagt hræðilegar og skammarlegt hvernig að þessu viðtali var staðið.

Ég skil ekki af hverju einhverjar af þessum myndum þar sem hún leit bara ósköp eðlilega út voru ekki notaðar. En ég nenni svo sem ekki að fara út í einhverja gremju núna en ég vona að innst inni skammist blessaður ritstjórinn sig fyrir hve hann brást trausti hennar.

En myndirnar eru frábærar og gott að eiga myndir af mömmu sem oftast myndaðist ekki alltof vel sem ná allri þessari orku og krafti sem í henni bjó. Ég setti myndirnar í myndaalbúm sem ber heiti hennar. Þessi er ein af mínum uppáhalds myndum af henni úr þessari syrpu... 

Dagsetning og tími á jarðaför Bergþóru aka mömmu

Jarðaförin fer fram laugardaginn 31. mars klukkan 13 í Hveragerðiskirkju. Enn og aftur vil ég þakka öllum þeim sem hafa skrifað mér, hringt í mig og sýnt mér samúð í verki.

Ég er enn í hálfgerðri móðu og svo utan við mig að ég má þakka við það að rata heima suma daga. En ég er jafnframt full þakklætis. Rétt áður en mamma dó las hún bókina sem ég þýddi í fyrra "Lífsreglurnar fjórar" og hafði bókin svo mikil áhrif á hana að hún gerði hluti fyrir sig og sálartetrið sem hún hafði aldrei hug eða þor til að gera áður. Það er svo magnað að hugsa til þess hve mikil áhrif eitt orð getur haft á líf manns. Þess vegna er mikilvægt að hugsa vel áður en maður segir eða skrifar hlutina. (ég á langa sögu þar sem ég hef rutt út úr mér orðum í meðvitundarleysi og hefur það aldrei kunnað góðri lukku að stýra, er að æfa mig í að halda mínum munni en er langt frá því að ná meistaraprófi í því:)

Við vorum nokkuð telepatískar mæðgurnar: alltaf þegar við hringdumst á var hin að labba að símanum til að hringja frá hinum endanum. Síðasta smsið frá mömmu var einmitt: Telepatía: ég elska þig.

Og það eru svona hlutir sem skipta máli. Ekki þetta veraldlega, heldur þessi tilfinning í hjartanu að maður sé sáttur, þessi innri friður. Það er margt sem gæti verið að éta mig upp að innan á þessari stundu ef ég hefði ekki ákveðið ung að aldri að láta alla mína reynslu og erfiðleika verða eins konar vegvísir að þessari innri kjölfestu sem er einfaldlega byggð á þakklæti og óbilandi bjartsýni.

Jarðarförin hennar mömmu mun fara

fram í Hveragerðiskirkju seint í þessum mánuði. Þorum ekki að auglýsa dagsetningu fyrr en öruggt er að askan skili sér til landsins. Mun setja dagsetninguna hér inn og í blöðin um leið og við fáum öskuna til okkar.

Mamma mun verða jarðsett í Kotstrandarkirkjugarði, hjá afa, bróður sínum og langömmu. Það er ótrúlega fallegur staður og gott að hafa einhvern stað til að vitja til að minnast hennar í friði og ró.

Annars þá þykir mér afskaplega vænt um öll bréfin sem ég hef fengið og hlýjuna. Vildi óska að mamma hefði ekki hætt við að láta mig skrá sögurnar sínar því hún var svo brimfull af ótrúlega skemmtilegum sögum. Reyndar hafði hún keypt sér diktafón rétt áður en hún dó til að taka upp lögin sín sem komust aldrei í upptöku í stúdeói og til að setja inn eitthvað af öllum þessum sögum... en henni vannst ekki tími til þess.

en lögin lifa enn inn í ljóðum og textum... spurning hvort að einhver dreymi þau...

Mamma er búin að vera dugleg að láta vita af sér eftir að hún yfirgaf þessa jarðvist... hún er og verður greinilega alltaf dálítill prakkari ...

Kannski var það gott að hún bjó svona í öðru landi, því að söknuðurinn hefur komist upp í vana:) og það er nú einu sinni fjölskyldumottóið að fátt sé svo með öllu illt að ekki boði nokkuð gott.

Ég er komin heim

og mikið er það gott. Erfitt að takkla svona atburð í framandi umhverfi. Ég er að reyna að skilja hvað ég get lært að þessu öllu. Ég er aðeins nær því:) Hef svo oft upplifað dauðann í kringum mig og í sjálfu sér fær maður aldrei BA próf í því að missa ástvini sína. Ég held að aðalatriðið er að lifa lífi sínu þannig að hvert andartak gæti verið hið síðasta á þessari jörð og maður ætti aldrei að geyma það til morguns það sem manni finnst að maður eigi að gera í dag.

Ég vissi að mamma ætti ekki langt eftir af þessu lífi eftir að ég sá hana þegar hún kom til Íslands til að vera hjá strákunum mínum á meðan ég fór til Níkaragva. Ég hef eiginlega verið frekar þung og beið eftir þessu símtali með beig í hjarta. En ég er fyrst og fremst þakklát fyrir það að ég finn inni í mér á sama hátt og ég fann að hún væri að fara að deyja, að henni líður mjög vel hvar svo sem hún er núna. Miklu fargi er af henni létt. Hún var jú í stöðugri líkamlegri þjáningu eftir bílslysið 1993 og hafði mjög háan sársaukaþröskuld, bæði andlega og líkamlega. Það kom mér því ekki á óvart að henni jafn hetjulega og raun bar vitni tókst að fela hve rosalega veik hún væri áður en hún féll frá núna. Ég get svo sem alveg skilið hana að hafa ekki viljað fara á þennan hryllilega spítala í Álaborg. Þetta er meira eins og verksmiðja en spítlali og hremmingarnar sem við lentum í þar þegar við komum til að sjá hana voru vægast sagt eins og í bók Kafka "Réttarhöldin". En allt svona skiptir í raun og veru litlu máli. Það sem skiptir máli er hvernig heldur maður sjálfur áfram að lifa eftir að einhver deyr. Það sem skiptir máli er að geta lyft sér ofar smáatriðunum og séð heildarmyndina. Það er nefnilega ótrúlegt hvernig lífið vefur sig í mynstur og hvernig hlutirnir fá á sig merkingu ef maður sér þá heildrænt. Og það er það sem ég er að reyna að gera núna. Að sjá hvernig þessi atburður og það sem leiddi til hans hefur áhrif á þetta risastóra gangverk sem heitir lífið, mitt og annarra í kringum mig.

Lífið er nefnilega svo skemmtilega mystískt og já brimfullt af litlum kraftaverkum sem maður má alveg vera þakklátur fyrir. Það sem mér finnst alltaf best að upplifa eftir svona harmleik er að það sem raunverulega skiptir máli fer á þeirri stundu í skýran fókus og allt þetta dægurþras verður aftur það sem það er hjóm eitt. Ég ætla að halda þessum skýra fókus í þetta sinn eins lengi og ég mögulega get.

Í minningu Bergþóru Árnadóttur

Er að setja inn nokkur sérvalin lög í tónlistarspilarann eftir mömmu og myndir af henni. Ég er enn í Danmörku. Vildi helst vera komin heim. Fann áðan ljóð sem ég skrifaði kvöldið áður en hún dó.

Ekki deyja fyrr en ég kem

Ég á ofgnótt friðar
en stálteinninn innra með mér
er tærður
og ryðgaður

Heyri pípið í vélum
eru það vítisvélar
sem halda krabbadýrunum lifandi
eða líkn

Ég á ofgnótt líknar
ég skal lesa fyrir þig Stein Steinarr eða Dag Sigurðar
ég skal lesa fyrir þig um lífið
eða dauðann

Ég skal bera smyrsl á andlit þitt
og strjúka burt storkanað blóðið í þykku hárinu þínu
og syngja fyrir þig vögguvísunar sem gleymdist
að syngja fyrir þig í bernsku

Mamma dó í morgunn

Þegar við bróðir minn vorum að stíga um borð í flugvélina til Danmerkur hringdi maðurinn hennar mömmu í okkur sagði okkur að hún hefði dáið í svefni við sólarupprás. Hef aldrei upplifað eins erfitt ferðalag. Tíminn sniglaðist og ég var að springa úr harmi. Ekki beint góð tímasetning en hvenær er dauðinn það? En á sama tíma fann ég til þakklætis yfir því að hún þurfti ekki að þjást. Hún var kominn á mjög hátt sig krabbameins í lungum og hafði dáið í fyrradag en verið endurlífguð...

Hún vildi fá að deyja eðlilega og fékk það með friði. Ég get ekki líst því hvað það er erfitt að hafa ekki fengið að kveðja hana almennilega, hún var svo hress þegar ég talaði við hana í síma í gær. Vildi í fyrstu ekki að við kæmum en samkvæmt læknunum leit þetta ekki allt of vel út. En hún var ógleymanleg lífsorku súper nóva sem tókst að lifa langt umfram en henni hafði verið gefið.

Ég er svo þakklát að hafa fengið að sjá hana þó að hún væri búin að yfirgefa þessa skel sem við köllum líkama. Finn að hvar svo sem hún er að henni líður betur og eins og amma sagði: "hún er bara búin að klæða sig úr þessari slitnu kápu sem líkami hennar var orðinn og miklu fargi af henni létt". Og ég gæti ekki verið meira sammála.

Annars merkilegt að áður en ég fór þá setti ég lagið sem hún samdi þegar föðursystir mín var að deyja fyrir margt löngu hér í tónlistarspilarann á síðunni "Veistu að þinn vinur er að deyja". Og það var mamma mér miklu frekar en móðir, góður vinur. Ég mun gera mitt besta til að láta minningu hennar lifa....

Bjartar kveðjur og takk fyrir samúðarkveðjurnar

tími til að reyna að veiða hana til mín í draumheimum

Í minningu Bergþóru Árnadóttur - 15.02.48 - rip 08.03.07