Neyðarkall frá íslenskum borgurum til AGS og ESB

Að frumkvæði Gunnars Tómassonar, hagfræðings og fyrrverandi ráðgjafa hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum, og fleiri Íslendinga var meðfylgjandi bréf sent til Dominiques Strauss-Khans, framkvæmdastjóra Alþjóðagjaldeyrissjóðnum, og José Manuels Barrosos, forseta Framkvæmdarstjórnar Evrópusambandsins. Bréfið var sent til þeirra í ljósi þess lykilshlutverks sem AGS og ESB skipuðu í nóvember 2008 þegar samningaviðræðurnar vegna Icesave hófust.

Á þessum tíma setti AGS fram spár um efnahagshorfur Íslands og gengið var frá samkomulagi um að ef efnahagsþróun landsins yrði umtalsvert verri en þessar spár gerðu ráð fyrir þá gæti Ísland farið fram á viðræður við Bretland og Holland vegna þeirra þátta sem liggja til grundvallar frávikinu og um sjálft viðfangsefnið Icesave.Nýlegt mat AGS á þróuninni á árunum 2009 til 2010 og spár fyrir 2011 til 2013 gefa mun verri mynd en fyrri spár.

Bréfritarar hafa áhyggjur af því að núverandi frumvarp um Icesave-samninginn, sem verður lagt fyrir í þjóðaratkvæðagreiðslunni 9. apríl n.k., endurspegli ekki þessa neikvæðu þróun. Því fara bréfritarar þess á leit við AGS og ESB að þessar stofnanir„geri ítarlegt og sjálfstætt endurmat á skuldaþoli Íslands annars mun vanhugsuð úrlausn Icesave-málsins þröngva Íslandi í ósjálfbæra erlenda skuldagildru.“

 

Reykjavík 28. mars 2011

Hr. Dominique Strauss-Kahn
framkvæmdarstjóri
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
Washington, DC 20431
USA
/
Hr. José Manuel Barroso
forseti Framkvæmdarstjórnar Evrópusambandsins
1049 Brussels, Belgium

Kæri, hr. Strauss-Kahn. / Kæri, hr. Barroso.

Eftir hrun íslenska bankakerfisins í október 2008 féll verg landsframleiðsla (VLF) um 25% á næstu tveimur árum eða úr 17 milljörðum bandaríkjadala niður í 12‚8 milljarða bandaríkjadala (USD). Ef spá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) um 14,8% vöxt vergrar landsframleiðslu næstu þrjú árin gengur eftir mun hún nema 14,7 milljörðum bandaríkjadala árið 2013 og vera 13% lægri en árið 2008.

Horfurnar eru aðeins skárri ef mið er tekið af vergri landsframleiðslu á stöðugu verðlagi í íslenskum krónum . AGS spáir að árið 2013 verði verg landsframleiðsla um 2-3% lakari en árið 2008 sem þýðir að hún verður 4-6% lægri en AGS spáði í nóvember 2008.

Með öðrum orðum þá eru efnahagshorfur Íslands umtalsvert lakari en gengið var út frá við gerð svokölluðu Brussels viðmiða fyrir ICESAVE samninga sem aðilar málsins samþykktu undir handleiðslu viðkomandi stofnunar Evrópusambandsins (ECOFIN) í nóvember 2008.

Jafnframt telur AGS að vergar erlendar skuldir Íslands í lok ársins 2009 hafi verið um 308% af vergri landsframleiðslu. Það þýðir nærri tvöfalt það 160% hlutfall sem sjóðurinn spáði í nóvember 2008. Í skýrslu AGS um Ísland, dagsettri 22. desember 2010, er því spáð að vergar erlendar skuldir Íslands muni nema 215% af vergri landsframleiðslu í árslok 2013 (sjá töflu 3, bls. 32 í umræddri skýrslu) eða liðlega tvöfalt það 101% hlutfall sem spáð var í nóvember 2008 (sjá töflu 2, bls. 27 í sama riti).

Vergar erlendar skuldir Íslands í lok 2009 voru langt umfram það 240% hlutfall  af vergri landsframleiðslu sem starfsmenn AGS mátu sem „augljóslega ósjálfbært” í skýrslu þeirra sem er dagsett 25. nóvember 2008 (sjá bls. 55 í þessari skýrslu).

Meginmarkmið þess samningaferils um ICESAVE sem hleypt var af stokkunum í nóvember 2008 var að tryggja uppgjör á flóknum málum sem viðkomandi aðilar, að meðtöldum ESB og AGS, voru einhuga um að leiða til farsællar lausnar samhliða endurreisn íslenska hagkerfisins. 

Við undirritaðir Íslendingar höfum verulegar áhyggjur af því að fyrirliggjandi drög að samkomulagi um ICESAVE samrýmist ekki þessu meginmarkmiði, og vísum í því sambandi til umsagna AGS um þróun og horfur varðandi innlendar hagstærðir og erlenda skuldastöðu Íslands hér að ofan.  

Því förum við þess virðingarfyllst á leit við ESB og AGS að þessar stofnanir takist á hendur ítarlegt og sjálfstætt endurmat á skuldaþoli Íslands svo að vanhugsuð úrlausn ICESAVE-málsins þröngvi ekki Íslandi í ósjálfbæra erlenda skuldagildru.

Virðingarfyllst,

Gunnar Tómasson, hagfræðingur

 

Ásta Hafberg, háskólanemandi

Gunnar Skúli Ármannsson, læknir

Helga Þórðardóttir, kennari

Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, stjórnsýslufræðingur

Lilja Mósesdóttir, þingmaður Vinstri grænna

Rakel Sigurgeirsdóttir, framhaldsskólakennari

Sigurjón Þórðarson, formaður Frjálslynda flokksins

Vigdís Hauksdóttir, þingmaður Framsóknarflokksins

Þór Saari, þingmaður Hreyfingarinnar

Þórður Björn Sigurðsson, starfsmaður Hreyfingarinnar

Siðferðisleg togstreita friðarsinna

Þetta ár hefur verið markað sögulegum viðburðum í Miðausturlöndum og í Norður Afríku. Almenningur hefur boðið valhöfum byrgin og í sumum tilfellum náð fram lýðræðisumbótum sem fáir hefðu trúað að væru mögulegir fyrir nokkrum mánuðum síðan.

Bylgja mótmæla og umbyltinga undanfarna mánuði hefur hrakið hvern einræðisherrann af öðrum frá völdum og ákall ungs fólks eftir breytingum hefur smitað frá sér von um heim allan að hægt sé að umbylta óréttlæti og kúgun með samstöðu almennra borgara.

Viðbrögð yfirvalda við mótmælabylgjunni hafa verið margþætt, í Egyptalandi og víðar var aðgangi almennings að netinu og farsímanetum lokað. Yfirvöld hafa beitt hermönnum og sérsveitum gegn samborgurum sínum. Slík valdbeiting hefur þó yfirleitt orðið til þess að fleira fólk ákvað að streyma út á götur og á endanum hafa yfirvöld séð að slík aðferðafræði gæti aðeins leitt til fullkominnar upplausnar ef ekki yrði við kalli mótmælenda.

Í Líbýu, Jemen, Sýrlandi og Bahrain hafa valdsjúkir menn þó ekki skilið að þeirra tími er uppurinn og beiting hervalds gegn almennum borgurum sé aðeins leið til glötunar en ekki sigurs til langtíma litið.

Ég hef hlustað á ákall margra þjóðarbrota og hópa um að alþjóðasamfélagið beiti sér til að bjarga þeim frá slátrun eða hægfara þjóðarmorði og kallað eftir því að alþjóðasamfélagið bregðist við. Ég hef fylgst náið með ástandinu í Líbýu í gegnu

m tengslanet mitt á Twitter, hlustað á fréttir hjá BBC og horft á Al Jazeera. Fyrir u.þ.b. viku síðan heyrði ég átakalegt ákall frá fólkinu í borginni Bengasi en hún er undir stjórn mótmælenda í Líbýu. Gaddafi hafði í hótunum í þarlendum fjölmiðlum að fara um borgina með herliði sínu og flæma svikara út úr húsum sínum sem höfðu mótmælt honum og kremja fólkið eins og kakkalakka. Ég sá fyrir mér skelfileg fjöldamorð á almennum borgurum. Fólkið í borginni kallaði eftir loftferðabanni og ég í einfeldni minni lét eftirfarandi haft eftir mér í ræðustól alþingis í utandagskrárumræðum við Utanríkisráðherra: “Ég var að horfa á Al Jazeera í gærkvöldi og hlusta á símtal við fólk í borginni Bengasi þar sem það kallaði eftir því að það yrði sett á loftferðabann. Ég sá í morgun að það stefnir í að það verði fjöldamorð í Bengasi á næstu dögum, innan 36 tíma. Hvað gerir maður þá ef maður er friðarsinni? Ég verð að viðurkenna að ég er í mikilli flækju með þetta mál, mér finnst þetta ekki sambærilegt við Írak, mér finnst það sem er að gerast núna í Norður-Afríku, Líbýu og Bahrain og fleiri löndum, vera allt annars eðlis. Þetta snýst ekki um trúarbragðastríð, heldur almenna borgara sem eru búnir að fá nóg af kúguninni. Ég tek undir með hv. þm. Árna Þór Sigurðssyni að það sé mjög mikilvægt að þetta fari undir hatt Sameinuðu þjóðanna, þ.e.a.s. næstu skref og aðgerðir. Ég verð að segja að ég styð loftferðabann eftir að hafa hlustað á almenning í Líbýu kalla eftir aðgerðum.

Þá megum við líka beina sjónum okkar að öðrum löndum eins og Bahrain. Ég horfði á myndband rétt í þessu sem er á netinu þar sem ég horfði upp á að vopnlaus maður var skotinn beint í hausinn af lögreglunni frá Sádi-Arabíu og ég krefst þess að Íslendingar skori á aðra á alþjóðavettvangi að slíta öllum stjórnmálasamskiptum við Sádi-Arabíu sem sendi herinn sinn inn í Bahrain til að slátra almennum borgurum, við eigum skilyrðislaust bæði að slíta, ef við höfum stjórnmálasamband við þessa þjóð, og hvetja Bandaríkjamenn og Evrópusambandið til að slíta samstundis öllum samskiptum við Sádi-Araba."

Síðan gerist það að á skömmum tíma kemst öryggisráðið að þeirri niðurstöðu að það ætli að verða við bæði ákalli borgaranna í Bengasi sem og Arababandalagsins um loftferðabann. Ég horfði á beina útsendingu Al Jazeera þegar ályktunin var lesin upp og að mér setti óendanlegri djúpstæðri sorg, sorg sem þó var kæfð að einhverju leiti því á sama skjá mátti sjá mikinn fögnuð fólksins í Bengasi sem trúði því að háski sá sem hafði færst óðum nær var ei meir. En sorgin situr enn í mér því strax á fyrsta degi tilrauna til að verja lofthelgina varð ljóst að ekki væri hægt að verja loftið flugumferð stríðstóla nema að beita sömu tólum.

Ég hef jafnframt séð að verið er að selja heimbyggðinni réttlætingu á miklu meiri hernaði en flest okkur sem vildum bregðast við ákalli mótmælenda í Líbýu vildum trúa að væri þörf á. Ég vildi trúa því að hægt væri að mynda verndarhjúp um borgina Bengasi án þess að stofna almenningi í hættu en auðvitað er það draumsýn ein og dæmigerð viðbrögð við aðsteðjandi vá.

En ég verð að spyrja mig í fullkominni vægðarlausri hreinskilni hvað hefði verið hægt annað að gera til að varna því að þessu fólki yrði slátrað og ég verð að viðurkenna að ég hef fátt um svör og þeir friðarsinnar sem ég hef talað við hafa jafnframt fátt um svör. Og hvað ef ekkert hefði verið að gert? Hefði ég þá getað réttlætt fyrir mér að þessu fólki hefði verið fórnað vegna þess að hernaðaríhlutun er ekki réttlætanleg? Hefði ég þá fordæmt alþjóðasamfélagið fyrir að gera ekki neitt til að stoppa blóðbaðið? Sennilega, ég hef fordæmt og fyllst hrylling á því hvernig farið hefur verið með almenning í Palestínu, Tíbet, Rúanda, Kongó, Fílabeinsströndinni, Búrma, Sýrlandi, Bahrain og hvernig alþjóðasamfélagið hefur hunsað ákall þeirra um tafarlausa hjálp. Í fyrradag heyrði ég viðtal við konu frá Fílabeinsströndinni þar sem hún hafði orðið vitni af því að sjö konur sem mótmæltu forseta sem stal völdum voru myrtar og hún spurði, “hefur heimurinn gleymt okkur?” Þar hefur fólkið kallað eftir aðstoð en enga fengið.

Það sem hefur gengið á, eftir að ákveðið var að setja á loftferðabann í Líbýu eru miklu viðameiri aðgerðir en ég hélt að fólkið í Líbýu væri að kalla eftir og ljóst er að ég get ekki stutt misnotkun á heimild öryggisráðsins eins og raun ber vitni um. Ég lýsi því harðri andstöðu við frekari íhlutun og kalla eftir alvöru umfjöllun um málið á þinginu. Ég vil þó taka það fram að afstaða utanríkisráðherra hefur verið skýr í umræðum á þinginu og það er að sjálfsögðu þingsins að kalla eftir því hvort að ríkisstjórnin gjörvöll fylgi honum að máli.

Ég bað um umræðu og fund með utanríkismálaráðherra síðastliðinn föstudag til að fara yfir stöðu mála því samkvæmt því sem Össur tjáði mér byggt á heimildum sem hann hafði aðgang að er vopnabúr Gaddafi og hans stuðningsmanna fornt og ekki til mikilla afreka andspænis hátækni morðtólum bandalagsríkja hins vestræna heims. Formanni nefndarinnar Árni Þór Sigurðarsyni ásamt öðrum nefndarmönnum þótti ekki tilefni til að fá utanríkisráðherra á fund nefndarinnar sem mér þótti miður. Í gær miðvikudaginn 23. mars var haldinn fundur á hefðbundnum fastatíma hjá utanríkismálanefnd og var þar fenginn starfsmaður ráðuneytisins til þess að fara yfir málin ekki bara í Líbýu heldur á gjörvöllu svæðinu en engin málefnaleg umræða um afstöðu nefndarinnar á málinu né framhald á því. Ég lagði til í lok fundarins eftir að ákveðið var að taka málefni Líbýu af dagskrá því það var eingöngu samræður á milli mín og fulltrúans úr ráðuneytinu, að fenginn yrði fulltrúi frá SHA, tilnefndur frá þeirra hönd var Sverrir Jakobsson og kom ég þeim skilaboðum áleiðis. Ég hef enn ekki fengið fundarboð og geri ekki ráð fyrir að hann verði kallaður fyrir nefndina fyrr en í næstu viku á hefðbundnum fundartíma.

Mér finnst ómögulegt að hafa þetta í lausu lofti og mun halda áfram að freista þess að fá fund fyrr, taka má fram að helmingur nefndarinnar situr fund á morgun föstudaginn 25. mars til að fara yfir ESB umsóknarferlið og þykir mér ærið tilefni að kalla alla nefndina saman til að kanna hvort að það sé vilji til þess að senda yfirlýsingu af einhverju tagi eða semja ályktun þar sem hægt væri kanna stuðning þingsins við áframhaldandi hernað í Líbýu. Nató mun vera ræst út og vegna aðildar okkar að því bandalagi finnst mér brýnt að þingið leggi á sig smá vinnu til að koma áleiðis skýrum skilaboðum um hver stefna rauðgrænu ríkisstjórnarinnar er sem og annarra þingmanna.

Ég studdi upprunalega að verða við kalli almennings í Bengasi um flugbann ef öryggisráðið samþykkti það, eins og komið hefur fram var það mér þungbær ákvörðun og eftir að sjá framvindu mála undanfarna daga þá hef ég alfarið horfið frá stuðningi mínum.

Ég óska eftir alvöru umræðu um málið í þinginu og að það álykti hvort að það sé með eða á móti áframhaldandi hernaðaraðgerðum í Líbýu.

Mér skilst að t.d. þing Spánverja hafi gefið leyfi fyrir þátttöku landsins í að framfylgja flugbanni í mánuð, þannig að ljóst er að í það minnsta var fjallað um málefnið á spænska þinginu og greidd atkvæði um stuðning við aðgerðirnar.

Það er nauðsynlegt að málið fái lýðræðislegri meðferð í þinginu til þess að þingmenn viti hvaða rök liggi að baki ákvörðun um stuðning við flugbann ef slíkur stuðningur er með sanni ályktun ríkisstjórnarinnar. 

Brú á milli þings og þjóðar

Áramótagrein fyrir Fréttablaðið: Birgitta Jónsdóttir

Það er ófriður á Íslandi. Í ranglátu samfélagi ríkir ófriður. Stór hluti almennings hefur glatað trausti á æðstu stofnanir landsins, aðeins 9% aðspurðra treysta Alþingi. Vantraustið hríslast um allt samfélagið, því ráðamenn og stofnanir hafa brugðist trausti fólksins. Við lifum í samfélagi þar sem ljóst er að lögin ná ekki til allra þeirra sem landið byggja. Hinir ósnertanlegu ganga enn um göturnar og halda áfram að þiggja greiða frá stjórnmálafólki sem þykist ekki, þrátt fyrir að sitja að völdum, geta gert neitt til að breyta því ástandi óréttlætis sem við búum við. Til að endurheimta traust þurfa þeir sem hafa völdin að sýna í verki að þeir séu traustsins verðir. Orð skulu standa en ekki vera föl fyrir völd.

Skipta þarf út efstu lögum stjórnenda
Það hafa margir furðað sig á að það fólk sem flestir treystu til að mynda skjaldborg um heimilin í landinu, hafi brugðist því trausti á jafn afgerandi hátt og raun ber vitni. En það er ekkert furðulegt við það. Kerfið sjálft er ónýtt. Hefð hefur skapast fyrir því að ráða fólk eftir flokkskírteinum í efstu lögin á kerfinu. Þeir sem fara með æðstu völdin eru ekki ráðnir eftir menntun, hæfni eða getu. Ef kerfið er eins og skemmt móðurkartafla þá er ljóst að þeir sem standa henni næst skemmast. Það er nákvæmlega sama hverjir komast til valda – þeir munu skemmast ef ekki verður alvöru uppstokkun í kerfinu. Til hvers að reyna stöðugt að tjasla í götin á ónýtu kerfi þegar tækifæri til endurnýjunar er til staðar? Það er ekki aðeins hérlendis sem fólk hefur gert sér grein fyrir því að kerfi sem þjónar alltaf hinum ósnertanlegu er ekki lengur ásættanlegt. Samhljómur almennings víðsvegar um heim verður sífellt sterkari. Fólk er hætt að bærast sem einstök hálmstrá í vindi. Samstaða er möguleg á víðtækum grunni vegna tilkomu netsins og þar má finna sístækkandi hópa fólks sem er byrjað að undirbúa breytingar í takt við þá staðreynd að við eigum bara eina plánetu og ef heldur fram sem horfir, þá munu lífsgæði barna okkar og barnabarna verða mjög slæm miðað við það sem við höfum fengið að njóta.

Stefnuskrá Hreyfingarinnar er einfaldur tékklisti
Við í Hreyfingunni höfum stundað tilraunapólitík. Við skilgreinum okkur hvorki til hægri né vinstri. Það er ljóst að sú hugmyndafræði er að renna sitt skeið á enda. Við skilgreinum okkur útfrá málefnunum. Þegar stefna Hreyfingarinnar var mótuð í árdaga Borgarahreyfingarinnar var ákveðið að setja saman stefnuskrá sem er tékklisti. Þessari tiltölulegu einföldu stefnu fylgjum við en hún lýtur fyrst og fremst að því að koma hér á víðtækum lýðræðisumbótum. Að færa völd og ábyrgð til almennings. Þetta er hægt að gera með því að lögfesta réttinn til að kalla eftir þjóðaratkvæðagreiðslum, persónukjöri þvert á flokka, skera á tengslin á milli fyrirtækja og flokka og nýrri stjórnarskrá sem tryggir að auðlindir þjóðar tilheyra henni en ekki hinni ósnertanlegu valdamafíu sem hefur hrifsað til sín þessar auðlindir á markvissan hátt allt frá upphafi hins unga lýðveldis okkar.

Almenningur taki þátt í að móta samfélagið
Stefnuskráin er grunnstoðin sem við í þinghópnum virðum og vorum kosin út á. Önnur mál sem ekki falla undir þessa stefnu fylgjum við sem einstaklingar rétt eins og kveður á um í því drengskaparheiti sem við skrifum undir sem nýir þingmenn. Við sækjumst ekki eftir völdum. Sú blinda foringjahollusta sem hefur einkennt mannkynið um árþúsundir er eitthvað sem almenningur verður að láta af. Þessi öld verður öld almennings ekki leiðtoga. Völdum fylgir mikil ábyrgð. Er almenningur tilbúinn að taka við völdum með því að gefa þau ekki frá sér heldur verða virkir þátttakendur í að móta samfélagið sitt? Ég vona það. Sífellt fleiri kalla eftir því. Ég mun gera mitt besta til að skapa nauðsynleg verkfæri til að það sé hægt. Þegar stefnumálum Hreyfingarinnar verður náð getum við með góðri samvisku lagt hana niður, því þá hefur traust brú á milli þings og þjóðar hefur verið smíðuð.

Oft er þörf en nú er nauðsyn

Ég hef verið haldin ritstíflu á bloggvettvangi, vissi eiginlega ekki hvar skildi bera niður vegna þess hve víða pottur er brotinn í samfélaginu og pólitíkinni og var haldin valkvíða um hvað ég ætti að skrifa um. Hef fundið ágæta lausn á þessu útfrá góðri ráðgjöf vina minna: taka fyrir eitt mál í einu sem er ef til vill að fá brotakennda umfjöllun í fjölmiðlum og almenningur er ekki að fá heilstæða mynd af. 

Grundvallarforsenda til að umbylta óréttlæti að fólk hafi aðgang að réttum upplýsingum. Sú er oftast ekki raunin. Flestir fjölmiðlar eru enn máttlausir, vegna niðurskurðar og eignarhalds. Sjálfsritskoðun og hraði einkennir mikið af umræðunni og það sem sorglegast er flokkadrættir drepa alla gagnrýna hugsun og málefnalega umræðu. Nú stöndum við frammi fyrir stórum málum á alla vegu. Mál sem munu hafa afgerandi áhrif á framtíð landsins. Ber þar hæst: auðlindir okkar og sú vá við stöndum frammi fyrir varðandi eignarhald á þeim, Icesave, AGS, ESB, Magma energy, mótmæli, fæðuöryggi og búsifjar vegna eldgoss.

Ég hef reyndar notað facebook mikið til að koma skoðunum mínum á framfæri sem og til að deila upplýsingum með vaxandi hópi vini - innlendra sem erlendra:) Þar er meiri virkni á milli fólks - svo margir vinir mínir horfnir frá þessum vettvangi um víðan völl.

 

Fjölmiðlafríríkið Ísland!

Opinn hádegisfundur Félags stjórnmálafræðinga.

Félag stjórnmálafræðinga efnir til opins hádegisfundar í samstarfi við stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands, Blaðamannafélag Íslands og Félag fréttamanna.

Fundurinn verður föstudaginn 5. mars í stofu 101 í Lögbergi í Háskóla Íslands.  Hann hefst klukkan 12:00 og lýkur klukkan 13:00.

Á fundinum verða ræddar hugmyndir um að gera Ísland að griðastað alþjóðlegrar fjölmiðlunar, fjórða valdið og tengsl frjálsrar fjölmiðlunar og lýðræðis.

Kynnt verður tillaga til þingsályktunar um að Ísland skapi sér afgerandi lagalega sérstöðu varðandi verndun tjáningar- og upplýsingafrelsis sem nú er í meðförum Alþingis.

Að loknum stuttum framsögum verða umræður og tekið verður við spurningum úr sal.


Eftirfarandi verða gestir í pallborði:

Birgitta Jónsdóttir, alþingismaður og 1. flutningsmaður þingsályktunartillögu.

Elva Björk Sverrisdóttir, varaformaður Blaðamannafélags Íslands.

Julian Assange, blaðamaður og stofnandi vefsíðunnar Wikileaks.

Katrín Jakobsdóttir, menntamálaráðherra.

Stefanía Óskarsdóttir, stjórnmálafræðingur.

Fundarstjóri er Svavar Halldórsson formaður félags stjórnmálafræðinga.

Allir velkomnir

Nánari upplýsingar: Icelandic Modern Media Initiative

Ísland marki sér lagalega sérstöðu á heimsvísu í þágu tjáningar- og upplýsingafrelsi

Flutti þessa ályktun á þinginu í síðustu viku, þetta er ræða númer 2 í þeirri umræðu, ályktunin er núna til umfjöllunar í allsherjarnefnd.

Ráðgjafar og stuðningsmenn ályktunarinnar eru aðilar sem hafa víðtæka reynslu og yfirsýn yfir ástand mála þegar kemur að skerðingu tjáningar og upplýsingafrelsi í heiminum. Ber þar helst að nefna Evu Joly, Julian Assange aðalritstjóra wikileaks, hinn virta breska rannsóknarblaðamann Martin Bright, Smára McCarthyfrá félagi um stafrænt frelsi og David Dadge en hann veitir TheInternational Press Institute forstöðu.

Eva Joly sagði um ályktunina eftirfarandi með leyfi forseta:
“Ég er stolt af því að vera til ráðgjafar til að tryggja alþjóðlega vernd fyrir rannsóknarblaðamennsku. Í huga mér inniber þessi ályktun sterk skilaboð og hvatningu til eflingar heilinda og gagnsæis hjá ríkisstjórnum víðsvegar um heim, þ.á.m. á Íslandi. Í starfi mínu við rannsóknir á spillingu hef ég orðið vitni af því hve mikilvægt það er að hafa öflugt regluverk til tryggja aðgengi almennings að upplýsingum. Ísland getur með nýstárlegri sýn á samhengi tilverunnar og vegna tilhneigingar til að fara sínar eigin leiðir orðið hinn fullkomni staður til að hrinda af stað verkefni af þessu tagi sem yrði til þess að efla gagnsæi og réttlæti á heimsvísu. “

Hrunið varð til þess að þjóðin vaknaði og þurfti að horfast í augu við að ekki var allt sem sýndist í samfélaginu okkar, en með því að taka höndum saman náðum við að koma á sögulegum breytingum. Ríkisstjórnin var þvinguð til að segja af sér, seðlabankastjórinn og stjórn fjármálaeftirlitsins voru jafnframt neydd til afsagnar. Íslendingar áttuðu sig á því að með samtakamætti gætu raunverulegar breytingar orðið að veruleika.

Fólk áttaði sig á því að innviðir samfélagsins sem það hafði reitt sig á höfðu brugðist. Akademíska stéttin, ríkisstjórnin, þingheimur, Seðlabankinn og fjölmiðlar brugðust öll hlutverki sínu. Almenningur áttaði sig á því að fjölmiðlar landsins voru máttlausir, að gagnsæi skorti, að spillingin var víðtækari en menn óruðu fyrir og til þess að getað lifað í heilbrigðu samfélagi yrði almenningur að taka þátt í að móta það.

Fólkið í landinu hefur áttað sig á því að það þarf að gera grundvallarbreytingar sem lúta að lýðræðisumbótum og að ný löggjöf sem byggir á gagnsæi og pólitískri ábyrgð er nauðsynleg.

Vegna þess hve heimurinn er samofinn á flestum sviðum, sér í lagi þegar kemur að frjálsu flæði fjármála og upplýsinga er deginum ljósara að þær tálmanir á birtingu upplýsinga sem almenningur á rétt á að hafa aðgang að er ekki aðeins okkar vandamál, heldur hnattrænt vandamál. Réttur almennings til að skilja hvað er að gerast í samfélögum þeirra þarf að verða styrktur. Með því að setja hér bestu mögulegu löggjöf sem völ er á til að tryggja öruggt starfsumhverfi fyrir þá hugrökku blaðamenn og rithöfunda sem margir hverjir hafa misst vinnu sína við að fjalla um efni þeirra sem eitthvað hafa að fela og vilja leggja allt í sölurnar til að halda huldu, með því erum við að standa vörð um réttlæti, heiðarleika og mannréttindi.

Julian Assange aðalritstjóri Wikileaks hafði eftirfarandi að segja um þingsályktun þessa: með leyfi forseta;

Wikileaks er álitið leiðandi afl þegar kemur að birtingu efnis sem oft er haldið frá almennri umræðu og varðar spillingu. Til að afhjúpa spillingu höfum við þurft að leggja mikið á okkur. Til að mynda höfum við þurft að dulkóða samskipti okkar, dreifa starfseminni um víða veröld og verja hærri fjárhæðum til málareksturs fyrir dómstólum en gagnaðilar okkar sem í einu tilfelli var stærsti svissneski einkabankinn.

En það er ekki hægt að ætlast til að allir útgefendur og félagasamtök geti staðið undir slíku fjárhagslegu álagi. Jafnvel stórir fjölmiðlar á borð við BBC og mörg stærri dagblöð veigra sér reglulega við að birta fréttir af ótta við íþyngjandi kostnaði við málarekstur. Smærri baráttuaðilar gegn spillingu, allt frá GlobalWitness til TCI Journal eru hundeltir heimshorna á milli til að koma í veg fyrir þessir aðilar geti flutt fréttir eða komið upplýsingum til almennings. Það er kominn tími til að slíkum ofsóknum verði hætt. Það er kominn tími til að alþjóðasamfélagið spyrni við fótum og segi hingað og ekki lengra, sannleikurinn þarf að vega þyngra en fjárhagslegur styrkur, sagan verður að haldast varðveitt án tilrauna til að fjarlægja hana úr upplýsingasamfélaginu. Við sem stöndum að baki wikileakserum stolt af því að hafa verið til ráðgjafar við gerðþingsályktunartillögun

nar, sem hér er flutt. Íslendingar virðast hafa djúpstæðan skilning á mikilvægi gagnsæis og heiðarleika eftir hrunið, það þarf hugrekki til að standa með mannréttindum og sannleikanum, það er eitthvað sem Íslendingum virðist ekki skorta.”

Index on Censorship, leiðandi bresk samtök á sviði frjálsrar fjölmiðlunar lýstu stuðningi á eftirfarandi máta, með leyfi forseta, “Samhæfing og nútímavæðing upplýsinga og málfrelsislöggjafar sem þessi ályktun felur í sér tekur á lykilatriðum varðandi tjáningarfrelsi á stafrænum tímum og gæti reynst farvegur lagalegra umbóta sem eru öllum lýðræðisþjóðfélögum nauðsynleg á 21. öldinni. “

Í nýlegri grein í New York Times er haft eftir David Ardia, sem hefur umsjón með verkefni um lagaumhverfi borgaralegrar fjölmiðlunar í Harvard, með leyfi forseta; Ef Ísland gerir þessa löggjöf að veruleika er líklegt að áhrifa hennar muni gæta til langframa. Hann laut lofi á þá skynsemi sem lægi á baki þess að búa til heildræna löggjöf um öflun, dreifingu og lesningu frétta í hinu stafræna umhverfi. Hin heildræna sýn og löggjöf er dýrmætt verkfæri þegar kemur að því að skapa umhverfi til að hlúa að vandaðri blaðamennsku. Valdamiklar stofnanir hafa sýnt í verki vilja sinn til að notfæra sér völd sín til að hindra að fréttir sem þeim hugnast ekki séu fluttar. Allt það sem tryggir jafnræði í þeim ójafna leik er til hins góða.”

Aldrei hefði mig órað fyrir þeim mikla stuðning og athygli sem þetta verkefni hefur fengið um heiminn allan. Það sýnir svo ekki er um að villast að rík þörf er á að leggja fram heildræn lög, ekki bara um þennan málefnaflokk heldur öllu jafna um allt sem þarf að endurskoða í ljósi þess hve ört heimurinn okkar breytist. Ég vona að sú góða samvinna sem um þetta mál hefur mótast muni halda áfram innan þings sem utan. Það er ljóst að þessi löggjöf mun ekki leysa þann vanda sem íslenskir fréttamenn standa frammi fyrir þegar kemur að starfsöryggi, en þetta mun með sanni efla aðgengi þeirra að upplýsingum og verndun á samskiptum heimildarmanna og fréttamanna er eitthvað sem er afar brýnt hérlendis vegna fámennis.

David Dadge, forstöðumaður, International Press Institute: sendi frá sér eftirfarandi stuðningsyfirlýsingu,með leyfi forseta;
Félagasamtök okkar hafa barist fyrir frelsi fjölmiðla í hjartnær 60 ár, þess vegna fögnum við af fullri einurð ályktun sem fara mun fyrir íslenska þingið á næstunni. Með því að velja það besta frá núgildandi lögum víðsvegar um heim og setja þau saman í heilstæða mynd, getur Ísland orðið að sterku leiðarljósi fjölmiðlafrelsis á heimsvísu. Þingsályktunin býður upp á trausta löggjöf til verndar málfrelsi, gagnsæi, vernd heimildarmanna, vernd innri samskipti fjölmiðla, vernd frá meinyrðamálaflakki, vernd fyrir þá sem reka vefþjóna og hýsa efni fyrir fjölmiðla, sem og vernd gegn lögbannskröfum á efni áður en það er birt. Ísland hafði mjög gott orð á sér í alþjóðasamfélaginu þegar kom að frelsi fjölmiðla, þessi löggjöf mun renna styrkari stoðum undir fjölmiðla landsins og endurheimtur á þeim góða orðstír sem fór af landinu áður en til bankahrunsins kom.

Við hjá IPI vonum að restin af heimbyggðinni, sér í lagi þau lönd sem hafa verið hve öflugust í að tryggja vernd fjölmiðlunar, munu taka sér Ísland til fyrirmyndar og skapa áþekka löggjöf, viðbíðum spennt eftir að sjá hvernig þessu muni farnast á íslenska þinginu.

Við verðum að vera búin að koma okkur saman um það hvert við stefnum varðandi upplýsingar og gagnsæi áður en skýrslan kemur frá rannsóknarnefndinni. Það er mikilvægt að finna tón samstöðu til að fyrirbyggja að við stöndum aftur í sömu sporum og við gerum núna. Það er einlæg von mín að við getum risið upp úr rústum fjárglæfra, siðrofs og niðurlægingar með stefnu á eitthvað í farateskinu sem færir okkur aftur einskonar stolt yfir því að tilheyra þessu örsamfélagi okkar úti við jaðar heimsins á forsendum sem sýna hvað það er sem þjóðin vill hlú að eins og kom fram á þjóðfundinum: heiðarleiki, frelsi, jafnrétti og réttlæti.

Smelltu hér til að sjá þessa ræðu í samhengi á Skuggaþingi

 

Vonlaus í vonleysinu

Það fór eitthvað fyrir brjóstið á sumum félögum mínum að SME setti okkur undir hatt vonlausu framboðana. Ég er bara þannig að eðlisfari að ég er frekar vonlaus í því að vera vonlaus:)

Þetta var merkileg upplifun fyrir mig - fyrstu útvarpsumræðurnar fyrir XO og fyrstu svona umræður sem ég hef tekið þátt í yfirhöfuð í útvarpi. Í þættinum voru ásamt mér, Bjarna Harðar og Grétari Mar - þátturinn heitir  Sprengisandur og er í umsjón Sigurjóns M. Egilssonar. Þessi þáttur var sunnudaginn 22. mars. Smellið hér til að hlusta.

Ég skemmti mér bara mjög vel og held að ég drífi mig bara í fleiri svona þætti ef mér verður boðið.

Borgarafundur um persónukjör & kosningalög

Vil minna fólk á að ef það vill skýr svör varðandi kosningalög og möguleika á að breyta þeim þá heldur Samstaða bandalag grasrótarhópa almennan borgarafund í Iðnó þar sem formenn flokkana eru boðaðir til að svara þessum spurningum. Það er enn allt svo loðið með hvað bæði stjórn og stjórnarandstaða ætla sér varðandi þessi mál. Við vildum fá úr því skorið hvort að gömlum hefðum verði haldið við eða hvort að raunverulegur vilji til breytinga sem almenningur hefur kallað eftir verði að veruleika.

 Borgarafundur um persónukjör & kosningalög

Iðnó fimmtudagskvöldið 26. febrúar kl. 20:00

Ríkisstjórnin lofaði persónukjöri og breytingum á kosningalögum. Er það mögulegt? Samstaða –bandalag grasrótarhópa boðar til almenns borgarafundar til að fá úr því skorið.

Ræður: Þorkell Helgason - útbjó núverandi kosningalög
Ómar Ragnarsson - talsmaður persónukjörs & breytinga á kosningalögum
Fundarstjóri: Magnús  Björn Ólafsson - ritstjóri

Formenn flokkana hafa verið boðaðir  á fundinn til að fá afdráttalaus svör varðandi þessi mál. Hvaða flokkar ætla að verða við kröfum almennings um persónukjör? Mikilvægt er að almenningur fái skýr svör nú þegar. Nú er tækifæri fyrir almenning að fá svör við spurningum sínum.

Sýnum samstöðu og mætum öll

Framsókn kynnir hugmyndir sínar í efnahagsmálum

Einar Kr enn sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra

Stundum er erfitt að horfast í augu við veruleikann en er ekki full langt gengið að titla sig enn sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra á blogginu sínu?

Getur ekki einhver tölvufær vinur hans lagað þetta fyrir manninn? 

Finnst þetta eiginlega pínlegt.

 

Að rekja IP tölur

Mun hér eftir birta raunnöfn þeirra sem skrifa óhróður í kommentakerfið mitt undir leyninöfnum. Þá vil ég bjóða þeim sem þurfa að láta rekja slíka orðsóða aðstoð mína að hafa upp á þeim með því að kenna þeim að gera það - það er afar einfalt - það er löglegt fyrir einstaklinga að rekja IP tölur samkvæmt grein úr visir.is frá því 2006.

Það er alveg dæmalaust hvað fólk getur leyft sér að ganga langt með skrifum sínum undir dulnefni - ég er reyndar algerlega fylgjandi því að fólk geti bloggað um skoðanir sínar undir dulnefni en þegar fólk er farið að segja meiðandi hluti og er jafnvel með hótanir þá er gott að vita af því að hægt er rekja viðkomandi. Það verður kannski til þess að þetta fólk hefur sig aðeins hægar.

Viðbót: Því miður er það þannig að ef fólk situr heima hjá sér að spinna róg og svívirðingar þá er ekki hægt að rekja það lengra en á símafyrirtækis þess  - ég hvet fólk sem verður fyrir hótunum eða ærumeiðingum að hafa samband við það símafyrirtæki og fá upplýsingar um viðkomandi eða setja viðvörun við viðkomandi. 

Ég hef aftur á móti rekist á nokkra sem hafa verið að koma með óheflaðar færslur inn til mín sem eru greinilega að blogga frá sínu fyrirtæki og þá eru þeir auðrekjanlegir. Aðal markmið mitt með þessari færslu er að vekja fólk til umhugsunar um það að það er enginn ósnertanlegur á netinu þó fólk ferðist undir fölsku flaggi.